Arwain gweithgaredd allgyrsiol
Trosolwg
Ar gyfer pwy mae'r uned hon
Mae'r uned hon ar gyfer y rhai sy'n rhoi cyfleoedd allgyrsiol i blant a phobl ifanc ddatblygu eu sgiliau a'u doniau, e.e. drwy weithgareddau chwaraeon, cerddorol, artistig, creadigol, deallusol neu ieithyddol.
Am beth mae'r uned hon?
Mae'r uned hon yn ymwneud ag arwain gweithgaredd allgyrsiol, fel clwb, gweithgaredd hamdden, tîm chwaraeon neu weithgaredd celfyddydau perfformio, o dan gyfarwyddyd yr ysgol ond o dan oruchwyliaeth gyfyngedig.
Mae'r uned hon yn cynnwys pedair elfen:
- Paratoi plant a phobl ifanc ar gyfer y gweithgaredd
- Cyflwyno plant a phobl ifanc i'r gweithgaredd
- Arwain y gweithgaredd
- Cynnal ac annog perthnasoedd gwaith effeithiol yn ystod y gweithgaredd.
Meini prawf perfformiad
Mae'n rhaid eich bod chi'n gallu:
Paratoi plant a phobl ifanc ar gyfer y gweithgaredd
P1 helpu'r plant/pobl ifanc i deimlo bod croeso iddynt ac yn gyfforddus
P2 dilyn gweithdrefnau eich ysgol ar gyfer gwirio'r plant/pobl ifanc sy’n bresennol
P3 gwneud yn siŵr bod gwisg a chyfarpar y plant/pobl ifanc yn ddiogel ac yn briodol
P4 trefnu'r plant/pobl ifanc er mwyn i chi allu cyfathrebu'n effeithiol â nhw
P5 esbonio nodau a chynnwys y sesiwn i'r plant/pobl ifanc
P6 gweld a oes gan y plant/pobl ifanc unrhyw brofiad perthnasol y gallech chi adeiladu arno
P7 gwneud yn siŵr bod y plant/pobl ifanc yn barod yn feddyliol ac yn gorfforol ar gyfer y gweithgareddau a gynllunnir
Cyflwyno plant a phobl ifanc i'r gweithgaredd
P8 esbonio a dangos pwyntiau allweddol i'r plant/pobl ifanc, gan ddefnyddio dulliau sy'n briodol i'w hoedran, cam datblygu a’u hanghenion
P9 amlygu pwysigrwydd y pwyntiau allweddol hyn i’r plant/pobl ifanc, a’r rhesymau pam
P10 annog y plant/pobl ifanc i ofyn cwestiynau
P11 ateb cwestiynau'r plant/pobl ifanc yn ddefnyddiol ac yn glir
P12 gwirio bod y plant/pobl ifanc yn deall yr hyn rydych chi am iddyn nhw ei wneud
P13 cymell y plant/pobl ifanc i gymryd rhan heb eu rhoi dan straen gormodol
Arwain y gweithgaredd
P14 gwneud yn siŵr bod y plant/pobl ifanc yn dilyn eich cyfarwyddiadau drwy gydol y gweithgaredd
P15 datblygu'r gweithgaredd ar gyflymder sy'n addas i'r plant/pobl ifanc ac mewn ffordd sy'n cyflawni ei nodau
P16 rhoi adborth clir a chefnogol i'r plant/pobl ifanc ar adegau priodol
P17 rhoi esboniadau ac arddangosiadau ychwanegol i'r plant/pobl ifanc pan fo angen
P18 annog y plant/pobl ifanc i ddweud sut maen nhw'n teimlo am y gweithgaredd ac ymateb i'w teimladau'n briodol
P19 amrywio'r gweithgaredd i ddiwallu anghenion a chyfleoedd newydd
P20 annog a chynorthwyo'r plant/pobl ifanc i nodi pa ddysgu y gallant eu trosglwyddo i feysydd yn eu cwricwlwm ysgol a/neu feysydd eraill yn eu bywydau
Cynnal ac annog perthnasoedd gwaith effeithiol yn ystod y gweithgaredd
P21 cyfathrebu a rhyngweithio â'r plant/pobl ifanc mewn ffordd sy'n briodol i'w hoedran, eu cam datblygu a’u hanghenion
P22 sefydlu a chynnal perthynas gyda'r plant/pobl ifanc sy'n cyd-fynd â'r sefyllfa a'r gofynion moesegol
P23 rhoi sylw digonol i bob plentyn/person ifanc yn y grŵp, yn unol â'u hanghenion
P24 annog cyfathrebu effeithiol a sgiliau rhyngbersonol rhwng y plant/pobl ifanc
P25 annog a chynorthwyo'r plant/pobl ifanc i ystyried effaith eu hymddygiad ar eraill, eu hunain a'u hamgylchedd
P26 amlygu a chanmol mathau o ymddygiad sy'n cael effaith bositif ar y grŵp cyfan
P27 nodi ymddygiad amhriodol a’i herio mewn ffordd sy'n cynnal lles emosiynol y plant/pobl ifanc ac yn dilyn gweithdrefnau y cytunwyd arnynt
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
You need to know and understand:
K1 gwerthoedd neu godau ymarfer sy'n berthnasol i'r gweithgaredd
K2 y gofynion o ran iechyd a diogelwch sy'n berthnasol i'r gweithgaredd
e.e. polisïau a gweithdrefnau iechyd a diogelwch yr ysgol, y Ddeddf Iechyd a Diogelwch yn y Gwaith a gofynion ar gyfer gweithgareddau yng nghwmpas y cyrff llywodraethu cenedlaethol ar gyfer chwaraeon, lle mae'r rhain yn berthnasol
K3 nodau a chynnwys y gweithgaredd yr ydych yn ei arwain
K4 y cynlluniau ar gyfer y gweithgaredd yr ydych chi'n ei arwain, gan gynnwys gweithdrefnau iechyd a diogelwch
K5 yr effaith y gallai'r gweithgareddau yr ydych chi'n eu harwain ei chael ar yr amgylchedd a sut i leihau'r effaith hon
K6 pam y gallai cofnodi presenoldeb fod yn bwysig mewn rhai cyd - destunau
K7 gwisg y rhai sy’n cymryd rhan a’r cyfarpar sydd ei angen ar gyfer y gweithgaredd yr ydych chi'n ei arwain
K8 pwysigrwydd gallu cyfathrebu'n glir â phlant a phobl ifanc yn ôl eu hoedran, eu cam datblygu a’u hanghenion
K9 sut i gyfathrebu'n glir ag unigolion a grwpiau o blant
a phobl ifanc
K10 pam mae’n bwysig egluro nodau a chynnwys y sesiwn
K11 pam mae’n bwysig cael gwybod am brofiad blaenorol plant a phobl ifanc
K12 pam y gallai fod angen i blant a phobl ifanc fod yn barod yn feddyliol ac yn gorfforol ar gyfer y gweithgaredd y byddant yn cymryd rhan ynddo
K13 y dulliau y dylech chi eu defnyddio wrth baratoi plant a phobl ifanc yn feddyliol ac yn gorfforol ar gyfer y gweithgareddau y byddant yn cymryd rhan ynddynt
K14 y pwyntiau allweddol y mae'n rhaid eu hegluro i blant a phobl ifanc cyn iddynt ddechrau'r gweithgaredd
K15 y dulliau y gallwch chi eu defnyddio i esbonio a dangos pwyntiau allweddol
K16 pwysigrwydd annog sesiynau holi ac ateb
K17 y mathau o gwestiynau neu broblemau y gallai fod gan blant a phobl ifanc mewn perthynas â’r gweithgaredd
K18 y dulliau y gallwch chi eu defnyddio i wneud yn siŵr bod plant a phobl ifanc yn deall yr hyn rydych chi am iddyn nhw ei wneud
K19 sefyllfaoedd lle gallai fod angen i gymell plant a phobl ifanc ymhellach
K20 y gwahanol ddulliau y gallwch chi eu defnyddio i ysgogi plant a phobl ifanc heb roi pwysau gormodol arnynt
K21 sut i oruchwylio'r plant/pobl ifanc yn ystod y gweithgaredd
K22 pryd i beidio ag ymyrryd mewn gweithgaredd
K23 pwysigrwydd bod y plant a'r bobl ifanc yn cael adborth clir a chefnogol ar yr hyn y maent wedi'i gyflawni
K24 sut i farnu beth yw teimladau plant a phobl ifanc am weithgareddau a sut i ymateb rhain
K25 pwysigrwydd addasu eich cynlluniau a'ch dulliau i ddiwallu anghenion unigol pob plentyn/person ifanc
K26 pam a sut y dylech chi gynorthwyo plant a phobl ifanc i drosglwyddo'r hyn maen nhw wedi'i ddysgu i gyd-destunau eraill
K27 y gofynion cyfreithiol a’r codau moesegol sy'n effeithio ar eich perthynas â phlant a phobl ifanc
K28 pam y dylai pob plentyn/person ifanc gael digon sylw
K29 ffyrdd o weithio sy'n annog cyfathrebu a rhyngweithio rhwng plant a phobl ifanc a rhwng y plant a phobl ifanc â chithau
K30 sut i gydbwyso anghenion plant/pobl ifanc unigol â rhai'r grŵp cyfan
K31 pwysigrwydd annog plant a phobl ifanc i gyfathrebu a chysylltu'n effeithiol ag eraill
K32 y mathau o ymddygiad sy'n cael effaith bositif a negyddol ar y grŵp a pham y dylech dynnu sylw at y rhain
K33 polisïau'r ysgol ar gyfer gofal, lles, disgyblaeth a phresenoldeb plant a phobl ifanc, gan gynnwys hyrwyddo ymddygiad cadarnhaol
K34 y strategaethau y cytunwyd arnynt ar gyfer delio ag ymddygiad amhriodol
K35 dulliau a gweithdrefnau ar gyfer delio â gwrthdaro
K36 y gweithdrefnau cadw cofnodion y mae'n rhaid i chi eu dilyn
Cwmpas/ystod
Cwmpas Perfformiad
Gwybodaeth Cwmpas
Gwerthoedd
Ymddygiadau
Sgiliau
Geirfa
Nodau
y rhai a bennwyd ar gyfer y gweithgaredd yn ystod y cam cynllunio ac y cytunwyd arnynt gyda'r ysgol
Ymddygiad amhriodol
ymddygiad sy'n mynd yn groes i werthoedd a chredoau derbyniol yr ysgol a'r gymdeithas. Gellir ymddygiad amhriodol fod ar lafar, yn ysgrifenedig, yn ddi-eiriol neu’n gam-drin corfforol
Plant a phobl ifanc
plant neu bobl ifanc yr ydych chi'n gweithio gyda nhw
Amgylchedd
y man lle mae'r gweithgaredd yn cael ei gynnal; gallai fod yn gyfleuster dan do neu'n amgylchedd awyr agored
Moesegol
dilyn y datganiad gwerthoedd ar gyfer eich maes gwaith
Adborth
rhoi gwybodaeth ac arweiniad i blant a phobl ifanc ar yr hyn y maent yn ei wneud, ei ddysgu a'i gyflawni
Prif bwyntiau
elfennau o’r gweithgaredd y mae angen i blant a phobl ifanc ei wybod a'i ddeall cyn dechrau, gan gynnwys:
1. iechyd a diogelwch
2. rheolau ymddygiad
3. sgiliau a thechnegau
4. defnyddio cyfarpar
5. diogelu'r amgylchedd
Bod yn barod yn gorfforol ac yn feddyliol
mae’r rhai sy’n cymryd rhan yn gallu ymgymryd â'r gweithgaredd heb straen corfforol neu emosiynol diangen neu risg o anaf
Dolenni I NOS Eraill
Tarddiad yr uned hon
Mae hon yn uned newydd a ddatblygwyd yn benodol ar gyfer cynorthwyo addysgu a dysgu mewn ysgolion. Daw o uned D22 o'r Safonau Galwedigaethol Cenedlaethol ar gyfer Arwain Gweithgareddau a ddatblygwyd gan SkillsActive ond mae wedi'i ymestyn i gwmpasu ystod ehangach o weithgareddau allgyrsiol a allai gaeleu darparu i blant a phobl ifanc ac na ellir eu trosglwyddo’n uniongyrchol.