Gweithio gyda phlant a phobl ifanc sydd â gofynion ychwanegol i ddiwallu eu hanghenion cymorth personol

Ar gyfer pwy mae'r uned hon
Mae'r uned hon ar gyfer y rhai sy'n rhoi gofal personol i ddisgyblion sydd ag anghenion ychwanegol.

Am beth mae'r uned hon?
Mae'r uned hon yn ymwneud â chyfrannu at asesu a datblygu cynlluniau i ddiwallu anghenion cymorth personol plant a phobl ifanc sydd â gofynion ychwanegol, cyn mynd ati i roi’r cynlluniau ar waith a’u gwerthuso.

Mae'r uned hon yn cynnwys tair elfen:

1. Cynorthwyo plant a phobl ifanc sydd â gofynion ychwanegol i nodi a datblygu cynlluniau i ddiwallu eu hanghenion cymorth personol
2. Cynorthwyo plant a phobl ifanc i fynd i'r afael â'u hanghenion cymorth personol
3. Cyfrannu at werthuso effeithiolrwydd gweithgareddau i ddiwallu anghenion cymorth personol plant a phobl ifanc.

---

Cynorthwyo plant a phobl ifanc sydd â gofynion ychwanegol i nodi a datblygu cynlluniau i ddiwallu eu hanghenion cymorth personol
P1     cynorthwyo plant a phobl ifanc, rhieni, teuluoedd, gofalwyr ac eraill, i nodi anghenion cymorth personol plant a phobl ifanc
P2     chwilio am wybodaeth a chyngor i'ch helpu i ddeall a mynd i'r afael ag anghenion cymorth personol plant a phobl ifanc
P3     archwilio, gyda phlant a phobl ifanc, rhieni, teuluoedd, gofalwyr ac eraill, ffyrdd gwahanol y gellir diwallu eu hanghenion cymorth personol
P4     cynorthwyo plant a phobl ifanc i nodi eu barn a'u dewisiadau ynghylch sut y dylid ac y gellid diwallu eu hanghenion cymorth personol, gan ystyried eu hoedran, eu galluoedd a'u lefel datblygu a dealltwriaeth
P5     cyfrannu at ddatblygu cynlluniau i ddiwallu anghenion cymorth personol plant a phobl ifanc
P6     gofyn am gyngor a chymorth arbenigol, i'ch helpu i ddiwallu anghenion cymorth personol ychwanegol plant a phobl ifanc

Cynorthwyo plant a phobl ifanc i fynd i'r afael â'u hanghenion cymorth personol
P7     nodi anghenion cymorth personol plant a phobl ifanc yr ydych yn gyfrifol amdanynt
P8     rhoi cymorth gweithredol i alluogi plant a phobl ifanc i:
P8.1   nodi a defnyddio eu sgiliau, eu galluoedd, eu profiad a'u gwybodaeth eu hunain i helpu i ddiwallu eu hanghenion personol
P8.2   cymryd rhan gymaint ag y maent yn gallu
P9     helpu plant a phobl ifanc i ddiwallu eu hanghenion cymorth personol, gan ystyried risgiau a’u rheoli
P10   rhoi cymorth gweithredol i alluogi plant a phobl ifanc i gynnal gweithgareddau sy'n ategu eu hanghenion personol, gan ystyried:
P10.1 y dymuniadau a'r dewisiadau a fynegwyd ganddynt
P10.2 unrhyw risgiau
P10.3 gofynion cynllun gofal
P11   gweithio mewn modd sensitif gyda phlant a phobl ifanc i'w helpu i ddeall, ymdopi a lleihau'r rhwystredigaethau y gallant deimlo wrth ofyn am help a’i dderbyn
P12   cynorthwyo plant a phobl ifanc, rhieni, teuluoedd, gofalwyr ac eraill i nodi unrhyw newidiadau i anghenion cymorth personol plant a phobl ifanc
P13   cymryd camau priodol i ddelio ag unrhyw anghenion cymorth personol newidiol plant a phobl ifanc
P14   gofyn am gymorth a chyngor ychwanegol pan fyddwch yn cael trafferth cynorthwyo anghenion cymorth personol plant a phobl ifanc
P15   gofyn am gymorth ychwanegol i fynd i’r afael â’ch anghenion personol ac emosiynol eich hun wrth weithio gyda phlant a phobl ifanc sydd â gofynion ychwanegol i ddiwallu eu hanghenion cymorth personol

Cyfrannu at werthuso effeithiolrwydd gweithgareddau i ddiwallu anghenion cymorth personol plant a phobl ifanc
P16   annog plant a phobl ifanc, rhieni, teuluoedd a gofalwyr i roi adborth ar effeithiolrwydd gweithgareddau i ddiwallu anghenion cymorth personol plant a phobl ifanc
P17   gweithio gydag eraill i nodi eich cyfrifoldebau eich hun a’u cyflawni i werthuso effeithiolrwydd gweithgareddau i ddiwallu anghenion cymorth personol plant a phobl ifanc
P18   cynorthwyo plant a phobl ifanc, rhieni, teuluoedd, gofalwyr ac eraill i werthuso agweddau ar eich cymorth:
P18.1  sydd wedi cyflawni canlyniadau cadarnhaol
P18.2  y gellid eu gwella
P19   cynorthwyo plant a phobl ifanc, rhieni, teuluoedd, gofalwyr ac eraill i werthuso gweithgareddau er mwyn diwallu anghenion cymorth personol plant a phobl ifanc sydd:
P19.1   wedi bod o fudd i'r plentyn/person ifanc
P19.2   angen eu gwella
P19.3   angen eu diwygio i fodloni newidiadau yn anghenion, oedran, galluoedd a lefel datblygiad a dealltwriaeth y plentyn/person ifanc
P20   gweithio gyda phlant a phobl ifanc, rhieni, teuluoedd a gofalwyr yn y broses werthuso mewn ffyrdd sy'n parchu eu barn, dymuniadau a’u dewisiadau
P21   nodi, gydag eraill:
P21.1   pa arbenigedd ychwanegol sydd ei angen i ddiwallu anghenion cymorth personol plant a phobl ifanc, a ble i gael gafael arno, nawr ac yn y dyfodol
P21.2   sut y gellir cael gafael ar unrhyw help a chymorth ychwanegol a phwy ddylai fod yn gyfrifol am hyn
P21.3   unrhyw newidiadau y mae angen eu rhoi ar waith wrth gynorthwyo anghenion cymorth personol ychwanegol plant a phobl ifanc
P22   cynorthwyo plant a phobl ifanc, rhieni, teuluoedd a gofalwyr i ddeall:
P22.1   unrhyw newidiadau a wneir i anghenion cymorth personol plant a phobl ifanc
P22.2   pryd a chan bwy y bydd unrhyw newidiadau’n cael eu gwneud
P22.3   sut y ceir yr adnoddau angenrheidiol ar gyfer unrhyw newidiadau sydd â goblygiadau o ran adnoddau

---

Gwerthoedd
K1     gofynion cyfreithiol a sefydliadol ar faterion cydraddoldeb, amrywiaeth, gwahaniaethu, hawliau, cyfrinachedd, rhannu gwybodaeth a hawliau plant a phobl ifanc yn genedlaethol, a thrwy Gonfensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau'r Plentyn
K2     sut i roi cymorth parhaus a gosod dewisiadau a buddiannau gorau plant a phobl ifanc wrth wraidd popeth a wnewch chi wrth weithio gyda phlant a phobl ifanc sydd â gofynion ychwanegol i ddiwallu eu hanghenion cymorth personol
K3     sut i wneud yn siŵr eich bod yn diogelu hawliau a buddiannau plant a phobl ifanc gan ystyried unrhyw gyfyngiadau ar eu hawliau a hawliau rhieni
K4     sut i weithio mewn partneriaeth â phlant a phobl ifanc, rhieni, teuluoedd, gofalwyr a'r rhai o fewn a’r tu allan i'ch sefydliad i alluogi'r plant a'r bobl ifanc sydd ag anghenion ychwanegol i gyfathrebu a diwallu eu hanghenion, eu dymuniadau a’u dewisiadau
K5     penblethau rhwng:
K5.1   safbwyntiau, dewisiadau, dyheadau a disgwyliadau'r plant a'r bobl ifanc, a'ch rôl a'ch cyfrifoldebau o ran gofalu amdanynt a'u hamddiffyn
K5.2    eich gwerthoedd eich hun a gwerthoedd plant a phobl ifanc, eu rhieni, teuluoedd, gofalwyr a phobl allweddol
K5.3    eich gwerthoedd proffesiynol eich hun a gwerthoedd pobl eraill o fewn eich sefydliadau a’r tu allan iddynt
K6      dulliau effeithiol wrth hyrwyddo cydraddoldeb ac amrywiaeth a mynd i’r afael â gwahaniaethu a’i herio wrth weithio gyda phlant a phobl ifanc sydd â gofynion ychwanegol i ddiwallu eu hanghenion cymorth personol

Deddfwriaeth a pholisïau a gweithdrefnau sefydliadol
K7     codau ymarfer ac ymddygiad, a safonau a chanllawiau sy'n berthnasol i'ch rolau eich hun, cyfrifoldebau, atebolrwydd a dyletswyddau eraill wrth weithio gyda phlant a phobl ifanc sydd â gofynion ychwanegol i ddiwallu eu hanghenion cymorth personol
K8     deddfwriaeth gyfredol leol, y Deyrnas Unedig ac Ewropeaidd a gofynion, gweithdrefnau ac arferion sefydliadol ar gyfer:
K8.1   diogelu data, gan gynnwys cofnodi, adrodd, storio, diogeledd a rhannu gwybodaeth
K8.2   iechyd a diogelwch
K8.3   asesu a rheoli risg
K8.4   ymdrin â sylwadau a chwynion
K8.5   hyrwyddo lles a diogelwch plant a phobl ifanc
K8.6   hawliau a chyfrifoldebau rhieni
K8.7   gweithio gyda rhieni, teuluoedd a gofalwyr i hyrwyddo lles a chyfleoedd bywyd plant a phobl ifanc
K8.8   gweithio gyda phlant a phobl ifanc sydd â gofynion ychwanegol i ddiwallu eu hanghenion cymorth personol
K9     fframweithiau ac arweiniad ar:
K9.1  asesiadau
K9.2  addysg
K9.3  iechyd
K10   arferion a safonau gwasanaeth sy'n berthnasol i leoliad eich gwaith ac wrth weithio gyda phlant a phobl ifanc sydd â gofynion ychwanegol i ddiwallu eu hanghenion cymorth personol
K11   sut i gael gafael ar gofnodion a gwybodaeth am anghenion, barn, dymuniadau a dewisiadau plant a phobl ifanc, rhieni, teuluoedd a gofalwyr
K12   diben eich goruchwyliaeth a’ch cymorth a’r trefniadau ar eu cyfer

Damcaniaeth ac arferion
K13   sut a lle i gael gafael ar wybodaeth a chymorth a all lywio eich arferion wrth weithio gyda phlant a phobl ifanc sydd â gofynion ychwanegol er mwyn diwallu eu hanghenion cymorth personol
K14   adroddiadau, ymchwiliadau ac adroddiadau ymchwil y llywodraeth am fethiannau difrifol o ran amddiffyn plant a phobl ifanc ag anghenion ychwanegol
K15   damcaniaethau sy'n berthnasol i'r plant a'r bobl ifanc rydych chi'n gweithio gyda nhw, ynghylch:
K15.1 twf a datblygiad dynol sy'n gysylltiedig â phlant a phobl ifanc, gan gynnwys ffactorau ac amodau sy’n gallu helpu a/neu atal datblygiad
K15.2  hunaniaeth a hunan-barch
K15.3   colli a newid
K15.4   gwrthdaro a phenblethau
K15.5   pŵer, a sut y gellir ei ddefnyddio a'i gamddefnyddio wrth weithio gyda phlant a phobl ifanc sydd â gofynion ychwanegol i ddiwallu eu hanghenion cymorth personol
K15.6   effeithiau straen a gofid
K15.7   gweithio gyda phlant a phobl ifanc sydd â gofynion ychwanegol i ddiwallu eu hanghenion cymorth personol
K15.8   ffynonellau cadarnhaol a negyddol a ffactorau atgyfnerthu sy’n gallu effeithio ar hyder, hunaniaeth a hunan-barch y plant a'r bobl ifanc
K15.9   arsylwi cynnydd plant a phobl ifanc
K15.10 anghenion ychwanegol a chyflyrau’r plant a phobl ifanc y   byddwch yn gweithio gyda nhw
K15.11 beth sy’n cymell ac yn galluogi plant a phobl ifanc i gymryd rhan hyd eithaf eu gallu
K15.12 defnyddio, cynnal a gwaredu deunyddiau a chyfarpar peryglus a’r rhai nad ydynt yn beryglus
K16   gweithio mewn ffyrdd integredig sy'n hyrwyddo lles plant a phobl ifanc
K17   cyfrifoldebau a therfynau eich perthynas â phlant a phobl ifanc
K18   dulliau cyfathrebu ac ymgysylltu’n effeithiol â phlant a phobl ifanc, eu rhieni, eu teuluoedd a'u gofalwyr
K19   ffactorau sy'n achosi risgiau a'r rhai sy'n sicrhau gofal diogel ac effeithiol i blant a phobl ifanc ag anghenion ychwanegol
K20   pwysigrwydd perthnasoedd teuluol sefydlog, oedolion a chyfoedion ac effaith tarfu, gan gynnwys aflonyddwch o ran lleoliad
K21   sut i weithio gyda gwrthdaro yr ydych yn debygol o’u hwynebu, a’u datrys
K22   amodau a materion yr ydych chi’n debygol o'u hwynebu yn eich gwaith gyda phlant a phobl ifanc a rhieni, teuluoedd a gofalwyr
K23   dulliau cynorthwyo plant a phobl ifanc ag anghenion ychwanegol er mwyn:
K23.1 iddynt fynegi eu hanghenion, eu dymuniadau a’u dewisiadau
K23.2 nodi sut y dylid diwallu eu hanghenion gofal
K24   dulliau:
K24.1   cyfathrebu ac ymgysylltu’n effeithiol â phlant a phobl ifanc yn gyffredinol, ac yn benodol â'r rhai rydych chi'n gweithio gyda nhw
K24.2   cynnwys plant a phobl ifanc mewn gweithgareddau mewn ffyrdd sy'n briodol i oedran y plentyn a'r person ifanc, lefel eu datblygiad a'u dealltwriaeth, a'u hanghenion ychwanegol
K24.3   gweithio gyda rhieni, teuluoedd a gofalwyr i gynorthwyo plant a phobl ifanc
K24.4   gweithio gyda phlant a phobl ifanc sydd wedi cael eu cam-drin, eu bwlio, eu herlid, a allai wynebu niwed neu berygl, neu a allai gymryd rhan mewn ymddygiad troseddol
K25   sut y gallai anghenion gwahanol plant fod angen technegau gwahanol
K26   y math o gyfarpar a chymorth y gallai’r plant a’r bobl ifanc yr ydych yn gweithio gyda nhw eu defnyddio, sut i'w defnyddio, sut y dylid eu cynnal ac â phwy i gysylltu os ydynt yn ddiffygiol neu os oes angen eu huwchraddio
K27   dulliau a fformatau ar gyfer cynllunio, monitro, arsylwi a chofnodi at ddibenion gwerthuso
K28   pwysigrwydd nodi a yw plant a phobl ifanc yn ofidus neu'n anghyfforddus pan fydd eu hanghenion cymorth personol yn cael eu diwallu
K29   sut i gynorthwyo rhieni a gofalwyr i reoli'r risgiau i blant a phobl ifanc o ran eu datblygiad a’u hannibyniaeth

---

---

---

---

---

---

---

Cymorth gweithredol
cymorth sy'n annog plant a phobl ifanc i wneud cymaint â phosibl drostynt eu hunain i gynnal eu hannibyniaeth a'u gallu corfforol ac sy'n annog pobl ag anableddau i fanteisio i’r eithaf ar eu potensial eu hunain a’u hannibyniaeth.

Gofalwr
unrhyw berson sy'n gofalu am les corfforol, cymdeithasol a meddyliol y plant.

Plant a phobl ifanc
plant a phobl ifanc o adeg eu geni hyd at 18 oed y mae angen gwasanaethau iechyd a gofal arnynt; hefyd mewn achosion pan mae'r plant a'r bobl ifanc yn gymwys o hyd drwy ddeddfwriaeth neu bolisi i dderbyn gwasanaethau plant/pobl ifanc, nes eu bod yn cyrraedd 21 oed. Pan mae plant a phobl ifanc yn defnyddio eiriolwyr/cyfieithwyr ar y pryd i'w galluogi i fynegi eu barn, eu dymuniadau neu eu teimladau a siarad ar eu rhan, gall y term plentyn/person ifanc o fewn y safon hon gynnwys y plant a'r bobl ifanc a'u heiriolwr/cyfieithydd ar y pryd.

Cyfathrebu
cyfathrebu drwy ddefnyddio: yr iaith lafar a ffefrir gan y plentyn/person ifanc; defnyddio arwyddion; symbolau; lluniau; ysgrifen; gwrthrychau cyfeirio; pasportau cyfathrebu; ffurfiau di-eiriau eraill o gyfathrebu; cymhorthion dynol a thechnolegol i gyfathrebu.

Teuluoedd
gan gynnwys y bobl sy'n perthyn i’r plant a’r bobl ifanc yn gyfreithiol a'r rhai sydd, drwy berthnasoedd, wedi dod yn rhan gydnabyddedig o'u teulu.

Eraill
pobl eraill y mae gan y plentyn/person ifanc berthynas gefnogol gyda nhw.

Rhieni
pobl sydd â chyfrifoldeb rhieni cyfreithiol.

Anghenion cymorth personol
anghenion y plant a'r bobl ifanc mewn perthynas â'u gweithgareddau personol fel mynd i'r tŷ bach, diwallu eu hanghenion gofal personol, golchi ac ati.

Hawliau
yr hawliau sydd gan blant a phobl ifanc i:

1. gael eu parchu
2. cael eu trin yn gyfartal a pheidio â chael eu gwahaniaethu
3. cael eu trin fel unigolion
4. cael eu trin ag urddas
5. preifatrwydd
6. cael eu hamddiffyn rhag perygl a niwed
7. cael gofal mewn ffordd sy'n diwallu eu hanghenion, yn ystyried eu dewisiadau, yn ogystal â’u diogelu
8. cael gafael ar wybodaeth am eu hunain
9. cyfathrebu drwy ddefnyddio’r dulliau cyfathrebu a’r iaith sydd orau ganddynt.

Risgiau
y tebygolrwydd o berygl, niwed a/neu gamdriniaeth sy'n deillio o unrhyw beth neu unrhyw un.

---

Tarddiad yr uned hon
Daw'r uned hon o'r Safonau Galwedigaethol Cenedlaethol mewn Iechyd a Gofal Cymdeithasol lle mae'n ymddangos fel uned HSC315.

---

---

1

---

2009

---

Ar hyn o bryd

---

Gwreiddiol

---

Training and Development Agency for Schools

---

STL44

---

Addysg a hyfforddiant, Gwasanaethau Cyhoeddus, Cymorth dysgu uniongyrchol, Datblygiad a Lles Plant, Gofal Plant a Gwasanaethau Personol Cysylltiedig, Gwasanaeth Cyhoeddus a Gweithwyr Proffesiynol Cyswllt Eraill

---

6112

---

mathemateg, cynllunio, paratoi, adnoddau, deilliannau, rhif, siâp, dulliau mesur, trin data, datrys problemau, symbolau, diagramau, gweithgareddau

---