Helpu i roi meddyginiaeth

URN: TDASTL43
Sectorau Busnes (Cyfresi): Cynorthwyo Addysgu a Dysgu mewn Ysgolion
Datblygwyd gan: Training and Development Agency for Schools
Cymeradwy ar: 2007

Trosolwg

Ar gyfer pwy mae'r uned hon
Mae'r uned hon ar gyfer y rhai sy'n cynorthwyo i roi meddyginiaeth i ddisgyblion mewn ysgolion. Dim ond i'r rhai sydd â chyfrifoldeb dros roi meddyginiaeth dan gyfarwyddyd ymarferydd gofal iechyd cymwysedig y mae’r uned hon yn berthnasol. Mae hyfforddiant am sut i roi meddyginiaeth yn rhagofyniad hanfodol i'r rhai sy'n ymgymryd â'r rôl hon.

Am beth mae'r uned hon?
Mae'r uned hon yn ymwneud â chynorthwyo i roi meddyginiaeth i ddisgybl unigol, neu’n rhan o broses ehangach lle gellir cynnal "rownd gyffuriau." Byddwch bob amser yn gweithio gyda staff eraill sy’n gyfrifol am arwain y broses yn y cyd-destun hwn, a rhaid i chi bob amser weithio o fewn eich rôl a'ch maes cyfrifoldeb dirprwyedig i roi meddyginiaeth.

Gall y broses o roi meddyginiaeth gynnwys meddyginiaeth(au) o wahanol gategorïau cyffuriau fel:

  1. rhestr o eitemau a werthir yn gyffredinol
  2. fferyllfa yn unig
  3. presgripsiwn yn unig.

Meini prawf perfformiad

Mae'n rhaid eich bod chi'n gallu:

P1     cymhwyso rhagofalon safonol ar gyfer rheoli heintiau ac iechyd a chamau diogelwch perthnasol eraill
P2     gwneud yn siŵr bod yr holl gofnodion neu brotocolau rhoi meddyginiaethau ar gael, yn gyfredol ac yn ddarllenadwy drwy gael cadarnhad yw aelod staff sy'n arwain y proses
P3     rhoi gwybod am unrhyw anghysondebau neu ddiffygion i'r person sy'n rheoli'r broses rhoi meddyginiaeth ac i staff perthnasol fel y bo'n briodol
P4     darllen y cofnod rhoi meddyginiaethau gyda'r person sy'n arwain y broses, gwirio a chadarnhau faint o feddyginiaeth sydd ei hangen, y dos a'r dull rhoi yn erbyn y cofnod/protocol, a chadarnhau erbyn pa ddyddiad y gellir defnyddio’r feddyginiaeth
P5     cyfeirio cyfarwyddiadau dryslyd neu anghyflawn yn ôl at yr aelod staff perthnasol neu'r fferyllydd
P6     gwirio a chadarnhau pwy yw'r unigolyn sydd i gael y feddyginiaeth gyda'r person sy'n arwain y gweithgaredd a chyda'r unigolyn ei hun, gan ddefnyddio amrywiaeth o ddulliau cyn i'r feddyginiaeth gael ei rhoi
P7     cyfrannu at roi'r feddyginiaeth i'r unigolyn yn y ffordd briodol, defnyddio'r dechneg gywir ac ar yr amser penodedig yn unol â'r cynllun gofal
P8     helpu'r unigolyn i reoli eu hunain gymaint â phosibl a chyfeirio unrhyw broblemau neu ymholiadau at y staff neu'r fferyllydd perthnasol
P9     gofyn am gymorth a chyngor gan aelod perthnasol o staff os na fydd yr unigolyn yn cymryd y feddyginiaeth neu os nad yw’n gallu ei chymryd
P10   gwirio a chadarnhau bod yr unigolyn yn cymryd y feddyginiaeth ac nad yw'n rhoi’r meddyginiaeth i rywun arall
P11   cyfrannu at gwblhau'r cofnodion angenrheidiol sy'n ymwneud â rhoi meddyginiaethau'n gyfreithlon, yn gywir ac yn llawn
P12   dychwelyd cofnodion rhoi meddyginiaethau i'r man y cytunwyd arno ar gyfer storio a chynnal cyfrinachedd gwybodaeth sy'n ymwneud â'r unigolyn bob amser
P13   sicrhau diogeledd meddyginiaethau trwy gydol y broses a gwneud yn siŵr bod yr holl feddyginiaeth yn cael ei storio yn y lle diogel cywir pan fydd y feddyginiaeth wedi’i rhoi yn llawn.
P14   gwirio lefel stoc meddyginiaethau a chynorthwyo i ailarchebu os
bydd hynny’n angenrheidiol ac yn berthnasol


Gwybodaeth a Dealltwriaeth

You need to know and understand:

Deddfwriaeth, polisïau ac arferion da
K1     ymwybyddiaeth ffeithiol o'r ddeddfwriaeth Ewropeaidd a chenedlaethol gyfredol, canllawiau cenedlaethol a pholisïau a phrotocolau lleol sy'n effeithio ar eich arferion gwaith mewn perthynas â chynorthwyo i roi meddyginiaeth
K2     gwybodaeth ymarferol am eich cyfrifoldebau a'ch atebolrwydd mewn perthynas â'r ddeddfwriaeth Ewropeaidd a chenedlaethol bresennol, canllawiau cenedlaethol a pholisïau a phrotocolau lleol
K3     ymwybyddiaeth ffeithiol o bwysigrwydd gweithio yn eich maes cymhwysedd a gofyn am gyngor wrth wynebu sefyllfaoedd y tu allan i’ch maes cymhwysedd
K4     gwybodaeth ymarferol am bwysigrwydd cymhwyso rhagofalon safonol a chanlyniadau posibl arferion gwael
K5     gwybodaeth ymarferol pam mai dim ond yn erbyn cofnod yr unigolyn yn unig y dylai’r feddyginiaeth gael ei rhoi a hynny mewn modd cyson gyda chyngor y rhagnodydd
K6     gwybodaeth ymarferol am bwy yn lleoliad eich gwaith sy’n gyfrifol am gwirio a chadarnhau bod y manylion a'r cyfarwyddiadau ar label y feddyginiaeth yn gywir ar gyfer y cleient ac o ran taflen/protocol cofnod rhoi’r feddyginiaeth
K7     gwybodaeth ymarferol am y camau y dylech eu cymryd os ydych yn anghytuno â’r person sy’n arwain y broses o roi meddyginiaeth
K8        gwybodaeth ymarferol am y cyfarwyddiadau ar gyfer defnyddio meddyginiaeth ar daflenni gwybodaeth i gleifion a chyfarwyddiadau gweithgynhyrchwyr

Gweithdrefnau a thechnegau
K9 gwybodaeth ymarferol o'r gwahanol ffyrdd o roi meddyginiaeth
K10 gwybodaeth ymarferol o'r wybodaeth y mae angen ei chynnwys ar label meddyginiaeth a'i harwyddocâd

Gofal a chymorth i'r unigolyn
K11   gwybodaeth ymarferol am y gwahanol gymhorthion y gellir eu defnyddio i helpu unigolion i gymryd eu meddyginiaeth
K12   gwybodaeth ymarferol am bwysigrwydd cyfathrebu a gwahanol ffyrdd y gallwch gyfathrebu
K13   gwybodaeth ymarferol am bwysigrwydd nodi’r unigolyn y mae'r meddyginiaethau wedi'u rhagnodi ar ei gyfer
K14   gwybodaeth ymarferol am pam mae’n hanfodol eich bod yn cadarnhau'r feddyginiaeth yn erbyn y presgripsiwn/protocol gyda'r person sy'n arwain y broses o roi’r feddyginiaeth

Cofnodion a dogfennaeth
K15   gwybodaeth ymarferol am bwysigrwydd cofnodi'ch gweithgareddau yn gywir yn ôl yr angen
K16   gwybodaeth ymarferol am bwysigrwydd cadw cofnodion cywir a chyfredol
K17   gwybodaeth ymarferol am bwysigrwydd rhoi gwybod i’r aelod staff perthnasol ar unwaith ac yn ddiymdroi am unrhywfaterion sydd y tu allan i'ch maes cymhwysedd


Cwmpas/ystod


Cwmpas Perfformiad

1.    mae dull priodol yn cynnwys:
1.1. dull araf, o lwy neu bot meddyginiaeth ar gyfer meddyginiaeth drwy’r geg
1.2. peidio â thrin y cyffur eich hun

2.    cyfarpar
2.1. cyffuriau
2.2. troli
2.3. meddyginiaeth
2.4. potiau
2.5. llwyau
2.6. chwistrelli
2.7. jygiau dŵr
2.8. gwydrau yfed
2.9. siartiau presgripsiwn
2.10. bagiau gwaredu
2.11. meddyginiaeth
2.12. poteli
2.13. pecynnau

3.    mae dulliau’n cynnwys:
3.1. ar lafar
3.2. drwy ddefnyddio dulliau cyfathrebu priodol eraill e.e. Makaton
3.3. drwy ddefnyddio breichledau hunaniaeth

4.    mae’r person sy'n arwain y broses o roi meddyginiaeth yn cynnwys uwch-aelod o staff fel:
4.1. nyrs gofrestredig ym mhob cyd-destun
4.2. bydwraig gofrestredig
4.3. gweithiwr cymdeithasol

5.    mae staff perthnasol yn cynnwys:
5.1. person wrth y llyw
5.2. nyrs
5.3. bydwraig
5.4. gweithiwr cymdeithasol
5.5. meddyg
5.6. fferyllydd



6.    rhagofalon safonol a chamau iechyd a diogelwch
6.1. cyfres o ymyriadau a fydd yn lleihau neu'n atal heintiau a thraws-heintio, gan gynnwys:
golchi dwylo/glanhau cyn, yn ystod, ac ar ôl y gweithgaredd
6.2. defnyddio dillad amddiffynnol personol a cyfarpar diogelu ychwanegol pan fo'n briodol
mae hefyd yn cynnwys:
6.3. trin eitemau halogedig
6.4. gwaredu gwastraff
6.5. technegau sy,mud a thrin yn ddiogel
6.6. gweithdrefnau pan fo pethau’n mynd o chwith



Gwybodaeth Cwmpas


Gwerthoedd


Ymddygiadau


Sgiliau


Geirfa

Cyfarpar amddiffynnol ychwanegol
yn cynnwys mathau o gyfarpar amddiffynnol personol fel feisorau, sbectol amddiffynnol a chyfarpar amddiffynnol ymbelydredd fel sy'n briodol i'r sefyllfa.



Halogedig
yn cynnwys eitemau sydd wedi'u halogi â hylifau'r corff, cemegau neu radioniwcliadau, a dylai unrhyw becyn/eitem a agorir ac na ddefnyddir gael ei drin fel un sydd wedi'i halogi.



Unigolion
y personau mae'r feddyginiaeth wedi cael ei harchebu/rhagnodi ar eu cyfer. Gall y rhain fod yn oedolion a/neu'n blant, yn dibynnu ar y lleoliad gofal yr ydych yn gweithio.



Cofnod rhoi meddyginiaethau a/neu brotocolau cyffuriau
dynodi'r term a ddefnyddir ar gyfer y ddogfennaeth y mae'r feddyginiaeth wedi cael ei threfnu/rhagnodi arni - bydd hyn yn amrywio ar draws lleoliadau gofal ac amgylcheddau, megis ysbytai a lleoliadau cymunedol, gan gynnwys meddyginiaethau a ragnodir gan ymarferwyr cyffredinol (meddygon teulu) a'u dosbarthu gan fferyllwyr cymunedol, lle bydd y cyfarwyddiadau i'w gweld ar becynnau’r feddyginiaeth.



Dillad diogelu personol
yn cynnwys eitemau fel ffedogau plastig, menig – glân a di-haint, esgidiau, ffrogiau, trowsus a chrysau a siwtiau trowsus popeth-mewn-un. Gall y rhain fod yn ddillad untro tafladwy neu’n ddillad y gellir eu hailddefnyddio.


Dolenni I NOS Eraill

Tarddiad yr uned hon
Daw’r uned hon o'r Safonau Galwedigaethol Cenedlaethol ar gyfer Cymorth Gofal Iechyd Clinigol a ddatblygwyd gan Skills for Health, lle mae'n ymddangos fel CHS2.


Cysylltiadau Allanol


Fersiwn rhif

1

Dyddiad Adolygu Dangosol

2009

Dilysrwydd

Ar hyn o bryd

Statws

Gwreiddiol

Sefydliad Cychwynnol

Training and Development Agency for Schools

URN gwreiddiol

STL43

Galwedigaethau Perthnasol

Addysg a hyfforddiant, Gwasanaethau Cyhoeddus, Cymorth dysgu uniongyrchol, Datblygiad a Lles Plant, Gofal Plant a Gwasanaethau Personol Cysylltiedig, Gwasanaeth Cyhoeddus a Gweithwyr Proffesiynol Cyswllt Eraill

Cod SOC

6112

Geiriau Allweddol

mathemateg, cynllunio, paratoi, adnoddau, deilliannau, rhif, siâp, dulliau mesur, trin data, datrys problemau, symbolau, diagramau, gweithgareddau