Meithrin a hyrwyddo perthnasoedd cadarnhaol
Trosolwg
Ar gyfer pwy mae'r uned hon?
Mae'r uned hon ar gyfer y rhai sy'n gweithio'n uniongyrchol gyda phlant a phobl ifanc bob dydd ac sydd â chyfrifoldeb dros gynnal perthnasoedd da yn y lleoliad neu'r gwasanaeth.
Am beth mae'r uned hon?
Mae'r uned hon yn ymwneud â datblygu a hyrwyddo perthnasoedd cadarnhaol â phlant a phobl ifanc, cyfathrebu â phlant/pobl ifanc ac oedolion, a meithrin perthnasoedd cadarnhaol rhwng plant/pobl ifanc a chydag oedolion eraill. Mae'r uned yn briodol ar gyfer pob lleoliad a gwasanaeth lle mae plant a phobl ifanc yn bresennol.
Mae'r uned hon yn cynnwys pedair elfen:
- Datblygu perthnasoedd â phlant
- Cyfathrebu â phlant
- Cynorthwyo plant i ddatblygu perthnasoedd
- Cyfathrebu ag oedolion.
Meini prawf perfformiad
Mae'n rhaid eich bod chi'n gallu:
Datblygu perthnasoedd â phlant
P1 rhyngweithio â phlant/pobl ifanc mewn ffordd sy'n eu helpu i deimlo eu bod yn cael eu croesawu a'u gwerthfawrogi
P2 addasu eich ymddygiad i oedran, anghenion a galluoedd plant/pobl ifanc unigol
P3 negodi gyda phlant/pobl ifanc eu hanghenion a'u dewisiadau a'u cynnwys wrth wneud penderfyniadau fel y bo'n briodol i'w cam datblygu
P4 cymhwyso arfer cynhwysol a gwrthwahaniaethol yn eich perthynas â phlant/pobl ifanc
P5 gwneud yn siŵr bod eich ymddygiad gyda phlant/pobl ifanc yn briodol bob amser
P6 rhoi sylw i blant/pobl ifanc unigol mewn ffordd sy'n deg iddyn nhw a'r grŵp cyfan
P7 parchu gwybodaeth gyfrinachol am blant/pobl ifanc, cyn belled nad yw hyn yn effeithio ar eu lles
Cyfathrebu â phlant
P8 cyfathrebu â phlant/pobl ifanc mewn ffordd sy'n briodol i'w hoedran, eu hanghenion a'u galluoedd
P9 gwrando ar blant/pobl ifanc ac ymateb iddynt mewn ffordd sy'n dangos eich bod yn gwerthfawrogi'r hyn maen nhw'n ei ddweud a'i deimlo
P10 gofyn cwestiynau, egluro a chadarnhau pwyntiau
P11 annog plant/pobl ifanc i ofyn cwestiynau, cynnig syniadau a gwneud awgrymiadau
P12 cydnabod pan fydd anawsterau cyfathrebu ac addasu'r ffordd rydych chi'n cyfathrebu yn unol â hynny
Cynorthwyo plant i ddatblygu perthnasoedd
P13 cynorthwyo plant/pobl ifanc i ddatblygu cytundebau ynghylch ffyrdd o ymddwyn, yn unol â gofynion y lleoliad neu'r gwasanaeth
P14 cynorthwyo plant/pobl ifanc i ddeall teimladau pobl eraill
P15 cynorthwyo plant/pobl ifanc sydd wedi cael eu digio gan eraill
P16 annog a chynorthwyo plant/pobl ifanc i ddatrys gwrthdaro drostynt eu hunain, yn ôl eu hoedran, eu hanghenion a'u galluoedd
P17 annog a chynorthwyo oedolion eraill yn y lleoliad i gael perthynas gadarnhaol â phlant a phobl ifanc
Cyfathrebu ag oedolion
P18 cyfathrebu ag oedolion eraill yn gwrtais ac mewn ffordd sy'n briodol iddynt
P19 dangos parch at unigoliaeth, anghenion a dewisiadau oedolion eraill
P20 ymateb i geisiadau oedolion eraill am wybodaeth yn gywir o fewn ffiniau cyfrinachedd y cytunwyd arnynt
P21 gwrando’n astud ar oedolion eraill, gan ofyn cwestiynau ac egluro a chadarnhau pwyntiau allweddol
P22 cydnabod pan fydd anawsterau cyfathrebu ac addasu'r ffordd rydych chi'n cyfathrebu yn unol â hynny
P23 ymdrin ag unrhyw anghytundebau ag oedolion eraill mewn ffordd a fydd yn cynnal perthynas gadarnhaol
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
You need to know and understand:
K1 pwysigrwydd perthnasoedd gwaith da yn y lleoliad
K2 gofynion cyfreithiol perthnasol sy'n cwmpasu'r ffordd rydych chi'n ymwneud â phlant a phobl ifanc ac yn rhyngweithio â nhw
K3 gofynion a gweithdrefnau cyfreithiol perthnasol sy'n ymwneud â chyfrinachedd a datgelu gwybodaeth
K4 gofynion cyfreithiol perthnasol sy'n cwmpasu anghenion plant a phobl ifanc anabl a'r rhai ag anghenion addysgol arbennig
K5 y mathau o wybodaeth y dylid eu trin yn gyfrinachol: â phwy y gallwch ac na allwch rannu'r wybodaeth hon
K6 ystyr arfer gwrthwahaniaethol a sut i integreiddio hyn yn eich perthnasoedd â phlant, pobl ifanc ac oedolion eraill
K7 sut rydych chi'n addasu eich ymddygiad a'ch dulliau cyfathrebu â phlant/pobl ifanc i ddiwallu anghenion plant/pobl ifanc yn eich gofal o wahanol oedrannau, rhyw, ethnigrwydd, anghenion a galluoedd gwahanol.
K8 strategaethau y gallwch chi eu mabwysiadu i helpu plant/pobl ifanc i deimlo eu bod yn cael eu croesawu a'u gwerthfawrogi yn y lleoliad
K9 beth a olygir gan ymddygiad 'priodol' ac 'amhriodol' wrth ryngweithio â phlant a phobl ifanc, y polisïau a'r gweithdrefnau i'w dilyn a pham mae'r rhain yn bwysig
K10 pwysigrwydd annog plant a phobl ifanc i wneud dewisiadau drostynt eu hunain a strategaethau i gynorthwyo hyn
K11 pwysigrwydd cynnwys plant a phobl ifanc wrth wneud penderfyniadau, a strategaethau y gallwch eu defnyddio i wneud hyn
K12 sut i negodi gyda phlant/pobl ifanc yn ôl eu hoedran a'u cam datblygu
K13 strategaethau y gallwch chi eu defnyddio i ddangos i blant a phobl ifanc eich bod yn parchu eu hunigolrwydd
K14 sut i gydbwyso anghenion plant/pobl ifanc unigol ag anghenion y grŵp cyfan
K15 pwysigrwydd cyfathrebu’n glir â phlant a phobl ifanc a materion penodol a allai godi mewn lleoliadau dwyieithog ac amlieithog
K16 pam mae’n bwysig i blant/pobl ifanc ofyn cwestiynau, cynnig syniadau ac awgrymiadau a sut y gallwch chi eu helpu i wneud hyn
K17 pam mae’n bwysig gwrando ar blant a phobl ifanc
K18 sut i ymateb i blant a phobl ifanc mewn ffordd sy'n dangos eich bod yn gwerthfawrogi'r hyn sydd ganddynt i'w ddweud a'r mathau o ymddygiad a allai ddangos nad ydych chi’n gwerthfawrogi eu syniadau a'u teimladau
K19 pwysigrwydd bod yn sensitif i anawsterau cyfathrebu gyda phlant a phobl ifanc a sut i addasu'r ffordd rydych chi'n cyfathrebu mewn gwahanol sefyllfaoedd
K20 sut gallwch chi helpu plant a phobl ifanc i ddeall gwerth a phwysigrwydd perthnasoedd cadarnhaol ag eraill
K21 pwysigrwydd bod plant a phobl ifanc yn gwerthfawrogi a pharchu unigoliaeth pobl eraill a sut y gallwch chi annog a chynorthwyo hyn
K22 pam mae’n bwysig i blant a phobl ifanc ddeall a pharchu teimladau pobl eraill a sut y gallwch chi annog a chynorthwyo hyn
K23 pam mae’n bwysig bod yn gyson ac yn deg wrth ddelio ag ymddygiad cadarnhaol a negyddol
K24 strategaethau y gallwch chi eu defnyddio i annog ac atgyfnerthu ymddygiad cadarnhaol
K25 strategaethau y gallwch chi eu defnyddio i herio a delio â gwahanol fathau o ymddygiad sy'n cyd-fynd â pholisïau eich sefydliad
K26 pam mae’n bwysig i blant a phobl ifanc allu delio â gwrthdaro eu hunain a pha gymorth y gallai fod ei angen arnoch chi, yn ôl eu hoedran, eu hanghenion a'u galluoedd
K27 pam mae’n bwysig annog a chynorthwyo perthnasoedd cadarnhaol rhwng plant/pobl ifanc ac oedolion eraill yn y lleoliad a'r strategaethau y gallwch chi eu defnyddio i wneud hyn
K28 pam mae perthynas gadarnhaol ag oedolion eraill yn bwysig
K29 pam mae’n bwysig dangos parch at unigoliaeth oedolion eraill a sut i wneud hynny
K30 pwysigrwydd cyfathrebu’n glir ag oedolion eraill a sut y gellir cyflawni hyn
K31 pwysigrwydd bod yn sensitif i anawsterau cyfathrebu gydag oedolion a strategaethau eraill y gallwch chi eu defnyddio i oresgyn y rhain
K32 sut a phryd y gallai fod angen addasu'r ffordd rydych chi'n cyfathrebu i ddiwallu anghenion oedolion eraill
K33 sefyllfaoedd nodweddiadol a allai achosi gwrthdaro ag oedolion eraill a sut i ddelio â'r rhain yn effeithiol
Cwmpas/ystod
Cwmpas Perfformiad
Gwybodaeth Cwmpas
Gwerthoedd
Ymddygiadau
Sgiliau
Geirfa
Oedolion
yn cynnwys aelodau o'r teulu, cydweithwyr, gweithwyr proffesiynol eraill.
Gwrth-wahaniaethol
cymryd camau cadarnhaol i wrthsefyll gwahaniaethu. Bydd hyn yn cynnwys nodi a herio gwahaniaethu a bod yn gadarnhaol yn eich arferion ynghylch gwahaniaethau a nodweddion tebyg rhwng pobl.
Ymddygiad priodol
ymddygiad sy'n dangos bod y plentyn/person ifanc yn cael ei barchu a'i werthfawrogi: ymddygiad nad yw'n ymosodol neu'n ddifrïol i'r plentyn/person ifanc, naill ai'n gorfforol, yn emosiynol neu'n rhywiol.
Plant a phobl ifanc
y plant/pobl ifanc yr ydych yn gweithio gyda nhw, ac eithrio lle nodir yn wahanol
Cyfrinachol
gwybodaeth y dylid ei rhannu â phobl sydd â hawl i'w chael yn unig, e.e. eich ymarferydd arweiniol, goruchwyliwr neu reolwr, asiantaeth allanol.
Ethnigrwydd
yn cyfeirio at sut mae unigolyn yn uniaethu â grŵp sy'n rhannu rhai elfennau neu bob elfen o'r un diwylliant, ffordd o fyw, iaith, lliw croen, credoau ac arferion crefyddol, cenedligrwydd, rhanbarth daearyddol a hanes. Mae gan bawb ethnigrwydd.
Unigoliaeth
rhywun yn bod yn wahanol i eraill, e.e. oherwydd eu hymddangosiad, agweddau, ymddygiad ac ati.
Cynhwysol
proses o nodi, deall a chwalu rhwystrau sy’n atal cymryd rhan a pherthyn.
Perthnasoedd cadarnhaol
perthnasoedd sydd o fudd i'r plant a’r bobl ifanc a’u gallu i gymryd rhan yn y lleoliad ac elwa ohono.
Darpariaeth
yn cynnwys gosodiad neu wasanaeth; gall fod yn lleoliad ffisegol neu'n wasanaeth peripatetig yn y gymuned, neu wasanaeth arall.
Lleoliad neu wasanaeth
unrhyw le y mae gofal, dysgu a datblygiad plant a phobl ifanc yn digwydd a lle mae plant/pobl ifanc fel arfer yn bresennol o dan oruchwyliaeth oedolion.
Dolenni I NOS Eraill
TDASTL4 Cyfrannu at berthnasoedd cadarnhaol
TDASTL5 Rhoi cymorth effeithiol i'ch cydweithwyr
TDASTL45 Hyrwyddo lles a gwydnwch plant
TDASTL60 Cysylltu â rhieni, gofalwyr a theuluoedd
TDASTL62 Datblygu a chynnal perthnasoedd waith gydag ymarferwyr eraill
Tarddiad yr uned hon
Daw'r uned hon o'r Safonau Galwedigaethol Cenedlaethol ar gyfer Gofal Plant, Dysgu a Datblygu lle mae'n ymddangos fel uned CCLD 301.
Mae'r uned hon yn seiliedig ar egwyddorion a gwerthoedd y Safonau Galwedigaethol Cenedlaethol mewn Dysgu, Datblygiad a Gofal Plant.