Cynorthwyo datblygiad plant
Trosolwg
Ar gyfer pwy mae'r uned hon?
Mae'r uned hon ar gyfer y rhai sy'n gweithio mewn lleoliad neu wasanaeth a'u prif bwrpas yw cynorthwyo gofal, dysgu a datblygiad plant a phobl ifanc mewn partneriaeth â'u teuluoedd. Mae'r uned yn addas ar gyfer y rhai sy'n cynorthwyo mewn lleoliad, ond sydd heb y cyfrifoldeb terfynol fel rheol.
Am beth mae'r uned hon?
Mae'r uned hon yn ymwneud ag arsylwi datblygiad plant a phobl ifanc yn rheolaidd mewn gwaith bob dydd. Mae'n gymhwysedd lle mae angen gwybodaeth a dealltwriaeth o ddatblygiad plant a phobl ifanc rhwng 0 ac 16 oed a'r gallu i ddangos cymhwysedd gyda'r plant/pobl ifanc rydych chi'n gweithio gyda nhw. Mae'r cymhwysedd yn cynnwys arsylwi plant/pobl ifanc, rhannu canfyddiadau arsylwadol, cyfrannu at roi gweithgareddau ar waith i gynorthwyo datblygiad a chyfrannu at gynllunio i ddiwallu anghenion plant a phobl ifanc.
Mae'r uned hon yn cynnwys pedair elfen:
- Cyfrannu at gynorthwyo datblygiad corfforol a sgiliau plant
- Cyfrannu at gynorthwyo datblygiad emosiynol a chymdeithasol plant
- Cyfrannu at gynorthwyo datblygiad deallusol plant a’u gallu i gyfathrebu
- Cyfrannu at gynllunio i ddiwallu anghenion datblygiad plant.
Meini prawf perfformiad
Mae'n rhaid eich bod chi'n gallu:
Cyfrannu at gynorthwyo datblygiad corfforol a sgiliau plant
P1 rhoi sylw gofalus i blant/pobl ifanc, gan arsylwi sut maen nhw'n:
P1.1 symud o gwmpas y lleoliad a chydlynu eu symudiadau
P1.2 defnyddio lle a chyfarpar mawr
P1.3 trin a defnyddio cyfarpar bach
P2 gwneud yn siŵr eich bod yn rhannu ac yn cofnodi eich canfyddiadau yn gywir ac yn gyfrinachol, yn seiliedig ar ofynion eich lleoliad
P3 rhoi gweithgareddau ar waith i gynorthwyo datblygiad corfforol sy'n briodol i oedran, anghenion a galluoedd y plant/pobl ifanc, gan gynnwys:
P3.1 defnyddio cyhyrau mawr
P3.2 defnyddio cyhyrau bach (symudiadau bychain)
P3.3 defnyddio cydsymud y llygaid a’r llaw
P4 rhoi amser a chyfle i blant/pobl ifanc ymarfer sgiliau corfforol
Cyfrannu at gynorthwyo datblygiad emosiynol a chymdeithasol plant
P5 rhoi sylw gofalus i blant/pobl ifanc, gan arsylwi sut maen nhw'n:
P5.1 mynegi eu teimladau a'u hemosiynau
P5.2 ymwneud â'i gilydd ac oedolion
P6 annog datblygiad cymdeithasol plant/pobl ifanc mewn chwarae a gweithgareddau bob dydd
P7 cynorthwyo ymddygiad cadarnhaol gan blant/pobl ifanc, yn unol â gweithdrefnau'r lleoliad, gan roi canmoliaeth ac anogaeth fel y bo'n briodol yn unol ag oedran, anghenion a galluoedd y plentyn/person ifanc
P8 arsylwi pa mor hyderus y mae plant/pobl ifanc yn cymryd rhan a manteisio ar gyfleoedd sydd ar gael i annog hyder a hunan-barch plant/pobl ifanc
P9 annog plant/pobl ifanc i wneud dewisiadau a gwneud penderfyniadau drostynt eu hunain
P10 rhoi amgylchedd cadarnhaol a chalonogol
P11 gwneud yn siŵr eich bod yn rhannu ac yn cofnodi eich canfyddiadau yn gywir ac yn gyfrinachol, yn seiliedig ar ofynion eich lleoliad
Cyfrannu at gynorthwyo datblygiad deallusol plant a’u gallu i gyfathrebu
P12 rhoi sylw gofalus i blant/pobl ifanc, gan arsylwi sut maen nhw'n:
P12.1 defnyddio chwarae a dychymyg
P12.2 canolbwyntio ar weithgareddau
P12.3 cofio pethau
P12.4 rhoi sylw i'r hyn sydd o'u cwmpas
P12.5 cael gwybodaeth newydd
P12.6 dangos eu creadigrwydd
P13 rhoi gweithgareddau ar waith sy’n cynorthwyo datblygiad deallusol sy'n briodol i oedran, anghenion a galluoedd y plant/pobl ifanc
P14 rhoi sylw gofalus i blant/pobl ifanc, gan arsylwi sut maen nhw'n:
P14.1 cyfathrebu ar lafar ac yn ddi-eiriau gydag oedolion a'i gilydd
P14.2 defnyddio iaith, gan gynnwys siarad, gwrando, darllen, ysgrifennu
P14.3 ymateb a chymryd rhan mewn gweithgareddau iaith
P15 rhoi gweithgareddau ar waith i gynorthwyo cyfathrebu sy'n briodol i oedran, anghenion a galluoedd y plant/pobl ifanc
P16 gwneud yn siŵr eich bod yn rhannu ac yn cofnodi eich canfyddiadau yn gywir ac yn gyfrinachol, yn seiliedig ar ofynion eich lleoliad
Cyfrannu at gynllunio i ddiwallu anghenion datblygiad plant
P17 ystyried yn ofalus yr hyn rydych wedi'i ddysgu am blant/pobl ifanc drwy eich sylwadau a sut y gall eich canfyddiadau helpu i asesu plant/pobl a chynllunio ar eu cyfer
P18 cymryd rhan yn yr asesiad o ddatblygiad plant/pobl ifanc
P19 cyfrannu syniadau ac awgrymiadau i gynorthwyo cynllunio
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
You need to know and understand:
K1 pwrpas arsylwi gofalus a nodi beth mae plant/pobl ifanc yn ei wneud a sut maent yn ymddwyn
K2 pwysigrwydd gwirio eich arsylwadau o blant/pobl ifanc gydag eraill
K3 lle i gyfeirio pryderon a allai fod gennych am ddatblygiad plant/pobl ifanc
K4 pwysigrwydd cyfrinachedd, diogelu data a rhannu gwybodaeth, yn unol â gweithdrefnau eich lleoliad
K5 rôl chwarae mewn datblygiad, h.y. mae angen i blant a phobl ifanc o bob oed chwarae er mwyn datblygu, dysgu a thyfu
K6 y mathau o ddylanwadau sy'n effeithio ar ddatblygiad plant/pobl ifanc, fel eu cefndir, eu hiechyd neu'u hamgylchedd
K7 mae datblygiad plant a phobl ifanc yn gyfannol ac mae pob cysylltiad rhwng pob maes
K8 bod plant a phobl ifanc yn datblygu ar gyfraddau hynod amrywiol, ond yn yr un drefn yn gyffredinol
K9 amlinelliad sylfaenol o batrwm datblygiad disgwyliedig plant a phobl ifanc. Mae'r patrwm datblygu yn cynnwys trefn neu ddilyniant y datblygiad a chyfradd y datblygiad, i gynnwys:
K9.1 datblygiad corfforol
K9.2 cyfathrebu a datblygiad deallusol
K9.3 datblygiad cymdeithasol, emosiynol ac ymddygiadol ym mhob un o'r grwpiau oedran:
- genedigaeth – 3 oed
- 3 – 7 oed
- 7 – 12 oed
- 12 – 16 oed
Dewiswch un o'r ystodau oedran canlynol sy'n cwmpasu'r ystod oedran rydych chi'n gweithio gyda nhw ar hyn o bryd a rhowch dystiolaeth o wybodaeth ar gyfer y pwyntiau a restrir.
K10 sut i gynorthwyo datblygiad plant o adeg eu geni hyd at 3 oed. Mae angen i chi wybod pam a sut i wneud y canlynol:
K10.1 darparu amgylchedd cynnes, diogel a chalonogol mewn partneriaeth â theuluoedd
K10.2 gwneud yn siŵr bod yr holl blant rydych chi'n gweithio gyda nhw yn gallu cymryd rhan yn gyfartal, gan gynnwys y rhai ag anableddau ac anghenion addysgol arbennig
K10.3 meithrin perthynas agos a chariadus gyda'r plentyn, gan gynnwys cyswllt corfforol priodol
K10.4 helpu'r plentyn i ymdopi â'i deimladau, gan annog lles emosiynol mewn modd cadarnhaol
K10.5 cynorthwyo hyfforddiant i ddefnyddio’r tŷ bach
K10.6 bod yn gefnogol yn eich ymatebion i ymddygiad plant, gan ddilyn polisïau eich lleoliad
K10.7 defnyddio arferion a gweithgareddau gofal bob dydd i gynorthwyo datblygiad
K10.8 darparu gweithgareddau ymarferol sy'n caniatáu i blant archwilio deunyddiau a’u trin
K10.9 nodi gweithgareddau a chyfarpar i gynorthwyo chwarae plant a dysgu cynnar, gan gynnwys sut i wneud y defnydd gorau ohonynt
K10.10 cynorthwyo diddordeb cynnar plant mewn rhifau, cyfrif, didoli a chyfateb
K10.11 annog chwarae creadigol gan blant
K10.12 chwarae gyda'r plentyn ac ochr yn ochr â nhw, gan gynorthwyo eu chwarae mewn modd sensitif
K10.13 gwneud yn siŵr bod plant yn cael cyfnodau tawel
K10.14 defnyddio gwahanol ffyrdd o gyfathrebu, gan gynnwys ar lafar ac yn ddi-eiriau, gwrando/gwylio, siarad, oedi a chymryd tro wrth wneud synau a 'sgyrsiau', gwneud cyswllt llygad, canu, rhigymau a straeon
K10.15 cynorthwyo cyfathrebu cynnar gan blant mewn lleoliadau dwyieithog neu amlieithog
K10.16 cynorthwyo diddordeb cynnar gan blant mewn darllen a gwneud marciau
K10.17 cyfrannu at amgylchedd sy'n cynorthwyo sgiliau corfforol a hyder plant wrth symud
K11 sut i gynorthwyo datblygiad plant 3- 7 oed. Mae angen i chi wybod pam a sut i wneud y canlynol:
K11.1 rhoi amgylchedd diogel a chalonogol
K11.2 gwneud yn siŵr bod yr holl blant rydych chi'n gweithio gyda nhw yn gallu cymryd rhan yn gyfartal, gan gynnwys y rhai ag anableddau ac anghenion addysgol arbennig
K11.3 meithrin perthnasoedd clos a chyson
K11.4 ategu lles emosiynol, hyder a gwydnwch plant
K11.5 bod yn realistig, yn gyson ac yn gefnogol yn eich ymatebion i ymddygiad plant
K11.6 caniatáu i blant asesu a chymryd risgiau heb eu hamddiffyn yn ormodol neu ddim digon
K11.7 defnyddio gweithgareddau, deunyddiau a phrofiadau priodol i gynorthwyo
dysgu a datblygu
K11.8 nodi gweithgareddau a chyfarpar i gynorthwyo chwarae, creadigrwydd ac addysg y plant, gan gynnwys sut mae'r rhain yn cael eu defnyddio’n fwyaf effeithiol
K11.9 ategu diddordeb plant mewn rhifau, cyfrif, didoli a pharu
K11.10 chwarae gyda'r plentyn ac ochr yn ochr â nhw, gan gynorthwyo eu chwarae mewn modd sensitif
K11.11 manteisio ar bob cyfle i annog cyfathrebu a datblygiad iaith y plant, megis siarad, gwrando, gwneud cyswllt llygaid, canu, rhigymau a straeon
K11.12 cynorthwyo’r plant i gyfathrebu mewn lleoliadau dwyieithog neu amlieithog
K11.13 ategu diddordeb plant mewn darllen, marcio ac ysgrifennu
K11.14 cyfrannu at amgylchedd sy'n cynorthwyo sgiliau corfforol a hyder plant wrth symud
K12 sut i gynorthwyo datblygiad plant o 7 i 12 oed. Mae angen i chi wybod pam a sut i wneud y canlynol:
K12.1 amgylchedd diogel a chalonogol
K12.2 gwneud yn siŵr bod pob plentyn rydych chi'n gweithio gyda nhw yn gallu cymryd rhan yn gyfartal, gan gynnwys y rhai ag anableddau ac anghenion addysgol arbennig
K12.3 rhoi canmoliaeth ac anogaeth ystyrlon
K12.4 ategu lles emosiynol, hyder a gwydnwch
K12.5 bod yn glust i wrando pan fo angen
K12.6 camu yn ôl a chaniatáu i blant asesu, mentro a wynebu heriau drostynt eu hunain, yn ôl eu galluoedd, eu hanghenion a'u cam datblygu
K12.7 rhoi cyfleoedd i archwilio a chael profiadau gwahanol
K12.8 nodi gweithgareddau a chyfarpar i gynorthwyo chwarae, creadigrwydd a dysgu plant, gan gynnwys y ffyrdd gorau o ddefnyddio’r rhain
K12.9 defnyddio pob cyfle i annog datblygiad cyfathrebu, llythrennedd ac iaith plant
K12.10 cyfrannu at amgylchedd sy'n cynorthwyo sgiliau corfforol a hyder plant wrth symud
K12.11 cydnabod anghenion penodol plant wrth iddynt ddechrau eu cyfnod glasoed
K13 sut i gynorthwyo datblygiad pobl ifanc 12-16 oed. Mae angen i chi wybod pam a sut i wneud y canlynol:
K13.1 rhoi amgylchedd calonogol a diogel sy'n cydnabod eu bod yn agosáu at fod yn oedolion
K13.2 gwneud yn siŵr bod pob person ifanc rydych chi'n gweithio gyda nhw yn gallu cymryd rhan yn gyfartal, gan gynnwys y rhai ag anableddau ac anghenion addysgol arbennig
K13.3 rhoi canmoliaeth ac anogaeth ystyrlon
K13.4 cynorthwyo lles emosiynol, hyder a gwydnwch
K13.5 cyfleoedd cymorth i blant asesu a chymryd risgiau a wynebu heriau, yn ôl eu galluoedd, eu hanghenion a'u cam datblygu
K13.6 bod yn glust i wrando pan fo angen
K13.7 cynorthwyo datblygiad a dysgu pobl ifanc drwy annog archwilio a gwahanol fathau o brofiad
K13.8 annog cyfathrebu cadarnhaol, bod ar gael i gynorthwyo, gwrando ac annog
K13.9 annog creadigrwydd
K13.10 cydnabod anghenion penodol plant wrth iddynt fynd drwy’r glasoed a dod yn oedolion
K13.11 cyfrannu at amgylchedd sy'n cynorthwyo sgiliau corfforol a hyder pobl ifanc wrth symud
K13.12 rhoi gwybodaeth i bobl ifanc, pan ofynnir amdani, am bethau sy'n peri pryder iddynt
K14 cynorthwyo plant/pobl ifanc drwy gyfnodau pontio yn eu bywydau, er enghraifft:
K14.1 plant 0 - 3 oed sy'n dod i ofal dydd, ystafelloedd newid, gadael rhieni
K14.2 plant 3 - 7 oed wrth iddynt symud rhwng gwahanol leoliadau ac i'r ysgol
K14.3 plant 7 - 12 oed wrth iddynt symud rhwng gwahanol leoliadau, megis symud i ysgol newydd
K14.4 pobl ifanc 12 - 16 oed ar gyfer newid, twf personol a symud ymlaen
Cwmpas/ystod
Cwmpas Perfformiad
Gwybodaeth Cwmpas
Gwerthoedd
Ymddygiadau
Sgiliau
Geirfa
Plant
plant neu bobl ifanc rydych chi'n gweithio gyda nhw, ac eithrio lle nodir yn wahanol.
Cyfathrebu
llafar a di-eiriau.
Chwarae creadigol
Dyma lle mae plant a phobl ifanc yn datblygu ac yn cyfathrebu eu syniadau eu hunain, gan ddefnyddio celf, dylunio a thechnoleg, gwneud pethau, cerddoriaeth, dawns a symud, chwarae dychmygus. Gall plant a phobl ifanc fynegi eu creadigrwydd ym mhob maes dysgu.
Datblygiad
plant a phobl ifanc sy'n ennill sgiliau a chymhwysedd.
Anghenion datblygiadol
beth sydd ei angen ar blant a phobl ifanc i symud ymlaen yn eu datblygiad.
Teuluoedd
yn cynnwys rhieni (mamau a thadau) a gofalwyr a theuluoedd estynedig a dethol sy'n cyfrannu'n sylweddol at les plant unigol a phobl ifanc a allai fod â chyfrifoldeb cyfreithiol.
Ymatebion emosiynol
mynegiadau o deimladau plant a phobl ifanc.
Twf
tyfu o ran taldra a phwysau.
Asesiad ffurfiannol
asesiad cychwynnol a pharhaus.
Cynhwysiant
proses o nodi, deall a chwalu rhwystrau sy’n atal cymryd rhan a pherthyn.
Dysgu
plant a phobl ifanc yn cael gwybodaeth a dealltwriaeth newydd o rywbeth neu gaffael sgil newydd neu ymddygiad sy'n newid o ganlyniad i brofiad.
Iechyd meddwl
cryfder a lles ein meddyliau.
Arsylwi
sylwi, defnyddio’r synhwyrau sydd ar gael i gael gwybod a dysgu rhagor am ddatblygiad plant a phobl ifanc.
Patrwm datblygu
cyfradd arferol a threfn datblygu.
Cyfradd datblygu
amserlen arferol pan mae datblygiad yn digwydd.
Trefn y datblygiad
trefn arferol datblygiad.
Stereoteipio
llunio barn yn seiliedig ar ragfarn sydd gennych chi yn hytrach nag edrych ar yr unigolyn.
Asesiad crynodol
asesiad sy'n crynhoi canfyddiadau.
Hyfforddiant defnyddio’r tŷ bach
rhoi cymorth sensitif i blant mewn sy'n magu rheolaeth dros eu coluddyn a'u pledren.
Dolenni I NOS Eraill
TDASTL9 Arsylwi ac adrodd ar berfformiad disgyblion
TDASTL10 Cynorthwyo plant i chwarae a dysgu
TDASTL29 Arsylwi a hyrwyddo perfformiad a datblygiad disgyblion
Tarddiad yr uned hon
Daw'r uned hon yn o'r Safonau Galwedigaethol Cenedlaethol ar gyfer Gofal Plant, Dysgu a Datblygu lle mae'n ymddangos fel CCLD 203.
Mae'r uned hon yn seiliedig ar egwyddorion a gwerthoedd y Safonau Galwedigaethol Cenedlaethol mewn Dysgu, Datblygiad a Gofal Plant.