Cynorthwyo unigolion i adnabod eu risg cam-drin domestig neu drais rhywiol
Trosolwg
Mae’r safon hon yn ymwneud â’ch gallu i helpu unigolion i adnabod eu risg cam-drin domestig neu drais rhywiol, a’u hannog i ymgysylltu â’r cymorth y gallwch ei gynnig. Mae hyn yn cynnwys eich gallu i farnu ynghylch y tebygolrwydd y byddant yn destun ailerledigaeth, ar sail eich asesiad o amgylchiadau’r unigolion a’r risgiau iddynt.
Fel rhan o’r safon hon, bydd angen i chi allu gweithio gyda phobl nad ydynt yn cydnabod eu bod yn ddioddefwyr cam-drin domestig neu drais rhywiol, yn ogystal â phlant a phobl ifanc mewn perygl.
Meini prawf perfformiad
Mae'n rhaid eich bod chi'n gallu:
- cytuno ar eich amcanion gyda phobl berthnasol eraill wrth roi cymorth i unigolion sydd mewn perygl o ailerledigaeth, yn unol â pholisïau a gweithdrefnau’r sefydliad
- rhoi gwybod i unigolion am eich rôl, eich cyfrifoldebau a’ch amcanion, yn unol â pholisïau a gweithdrefnau’r sefydliad
- gydag unigolion, archwilio’u sefyllfa i lywio’ch dealltwriaeth o’u risgiau a’u hanghenion, gan gynnwys ffactorau sy’n effeithio ar lefelau risg
- pennu lefelau risg i unigolion yn unol â phrosesau asesu risg dynamig, gan gynnwys risgiau:
• ailerledigaeth
• erledigaeth eilaidd
• gorfodaeth
• cyflenwi dioddefwyr eraill - asesu ffactorau sy’n effeithio ar risgiau i unigolion yn unol â phrosesau asesu risg
- rhoi gwybod i bobl berthnasol eraill am bryderon risg brys i unigolion, yn unol â pholisïau cyfathrebu ac adrodd
- esbonio wrth unigolion ganlyniadau posibl risg a nodwyd, yn unol â pholisïau a gweithdrefnau’r sefydliad
- gydag unigolion, archwilio sut gall y cymorth y byddwch yn ei ddarparu helpu i leihau risg cam-drin domestig neu drais rhywiol iddynt, yn unol â pholisïau a gweithdrefnau
- nodi camau a all leihau risg i unigolion, yn unol â pholisïau a gweithdrefnau eich sefydliad
- annog unigolion i weithredu er mwyn osgoi risg cam-drin domestig neu drais rhywiol yn unol â’ch rôl a’ch cyfrifoldebau
- nodi mesurau diogelu i atal cam-drin unigolion ymhellach yn unol ag arweiniad sydd ar gael
- gwneud atgyfeiriadau ar gyfer gweithdrefnau diogelu a nodwyd, fel y bo angen, i leihau risg i unigolion yn unol â pholisïau a gweithdrefnau
- darparu gwybodaeth i unigolion sy’n caniatáu iddynt wneud dewisiadau gwybodus am weithredoedd a all leihau’r risg cam-drin domestig neu drais rhywiol iddynt
- esbonio wrth unigolion pam y gall fod angen mynd yn groes i’w dymuniadau wrth wneud atgyfeiriadau yn unol â pholisïau a gweithdrefnau
- atgyfeirio sefyllfaoedd i eraill i’w hasesu ymhellach pan fydd gweithredoedd y tu hwnt i’ch rôl a’ch cyfrifoldebau
- cyfathrebu ag unigolion mewn amgylcheddau priodol a diogel
- gweithio gydag unigolion mewn ffyrdd sy’n cefnogi dealltwriaeth gyffredin ac sy’n:
• annog cyfathrebu agored a gonest
• dangos empathi tuag at sefyllfa’r unigolion - cydymffurfio â pholisïau a gweithdrefnau deddfwriaethol a sefydliadol
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
You need to know and understand:
- gofynion cyfreithiol, sefydliadol a pholisi sy’n berthnasol i’ch rôl chi, i rôl pobl eraill yn eich sefydliad ac i’r gweithgareddau sy’n cael eu cyflawni
- y canllawiau, y polisïau a’r gweithdrefnau lleol a chenedlaethol perthnasol sydd ar gael a sut a phryd y dylid troi atynt
- rôl asiantaethau allanol a rhanddeiliaid sy’n darparu gwasanaethau a chymorth i unigolion sydd wedi cael eu heffeithio gan gam-drin domestig neu drais rhywiol yn eich ardal
- cyfyngiadau eich awdurdod, eich cyfrifoldeb a’ch cymhwysedd proffesiynol
- pwy y dylech roi gwybod iddynt pan na allwch gefnogi unigolion o fewn eich rôl a’ch awdurdod
- cymorth proffesiynol a gwasanaethau sydd ar gael i unigolion pan fyddwch wedi dod i ddiwedd cymhwysedd proffesiynol eich rôl
- arddulliau a ffurfiau cyfathrebu gwahanol a sut i’w haddasu i fodloni anghenion yr unigolyn
- rhwystrau cyffredin rhag cyfathrebu a ffyrdd o’u goresgyn
- teimladau ac ymatebion unigolion a allai rwystro’u gallu i drafod eu profiadau
- pwysigrwydd meithrin ffydd ac empathi gydag unigolion, a dulliau o gyflawni hyn
- pwysigrwydd trin unigolion gyda sensitifrwydd, hyblygrwydd a pharch
- yr effaith y gall eich gwerthoedd a’ch credoau ei chael ar eich ymgysylltiad ag unigolion
- pwysigrwydd osgoi risg wrth ymgysylltu ag unigolion a’u cefnogi, a sut i’w wneud, gan gynnwys lleoliadau diogel a defnyddio cyfathrebu electronig yn briodol
- pwysigrwydd herio agweddau ac ymddygiad gwahaniaethol neu a allai fod yn niweidiol, a sut i wneud hynny
- rôl ac effaith yn gysylltiedig â cham-drin domestig neu drais rhywiol
- beth yw cam-drin domestig neu drais rhywiol, a pha mor gyffredin ydyw yn y gymuned
- beth yw ailerledigaeth a’r ffactorau a all waethygu hyn
- sut i gymhwyso ymarfer ystyriol o drawma yn eich maes gwaith
- gwahanol ymatebion i drawma a’u heffaith
- beth yw meithrin perthynas amhriodol gydag unigolion a sut gellir adnabod hyn
- beth yw erledigaeth eilaidd a’r effaith ar unigolion
- ffactorau sy’n llywio eich dealltwriaeth o sefyllfaoedd unigolion, gan gynnwys:
- berthynas â chamdriniwr neu gamdrinwyr
- trefniadau ac amgylchedd byw
a. sefyllfaoedd teuluol a phersonol
b. sefyllfa ariannol
c. iechyd corfforol a meddyliol
d. eu hagweddau, eu credoau, eu hyder a’u hanghenion - ffactorau sy’n cynyddu risg i unigolion, gan gynnwys defnyddio cyfryngau ar-lein
- sut gall risg gael ei leihau neu ei osgoi, gan gynnwys trwy atgyfeiriadau
- ffactorau sy’n effeithio ar erledigaeth eilaidd a sut i adnabod y rhain
- gwahanol fathau o wybodaeth a’u ffynonellau, yn berthnasol i unigolion sudd wedi cael eu heffeithio gan gam-drin domestig neu drais rhywiol a sut i gael at y rhain
- anghenion gwybodaeth a chymorth cyffredin unigolion sydd wedi cael eu heffeithio gan gam-drin domestig neu drais rhywiol
- y camau sy’n angenrheidiol pan nodir bod trais yn cael ei ddatgelu
- mesurau a gweithdrefnau diogelu angenrheidiol
- sut i wneud atgyfeiriadau i gael at fesurau a gweithdrefnau diogelu, gan gynnwys atgyfeiriadau i sefydliadau eraill
- yr amgylchiadau pan fydd angen mynd yn groes i ddymuniadau datganedig unigolion
- pwysigrwydd sicrhau bod unigolion yn deall pam nad yw eu dymuniadau yn cael eu bodloni
- prosesau a chamau’r system cyfiawnder troseddol y mae unigolion yn ymgysylltu â nhw
- sut i rannu gwybodaeth mewn ffyrdd sy’n caniatáu i unigolion wneud dewisiadau gwybodus
Cwmpas/ystod
Cwmpas Perfformiad
Gwybodaeth Cwmpas
Gwerthoedd
Ymddygiadau
Sgiliau
Geirfa
Cam-drin Domestig
Patrwm o ymddygiad rheolaethol, ymddygiad gorfodaethol, ymddygiad bygythiol, trais neu gamdriniaeth rhwng pobl sy’n 16 oed neu’n hŷn sydd, neu a fu, yn bartneriaid clos neu’n aelodau teulu, ni waeth beth yw eu rhywedd neu eu rhywioldeb. Gall y cam-drin gynnwys, ond nid yw’n gyfyngedig i, gyfuniad o gam-drin seicolegol, corfforol, rhywiol, ariannol ac emosiynol.
Mae’r diffiniad hwn hefyd yn cynnwys trais ar sail ‘anrhydedd’ fel y’i gelwir, anffurfio organau cenhedlu benywod a phriodas dan orfod. Mae plant hefyd yn cael profiad o gam-drin domestig pan fyddant yn dyst i gam-drin domestig.
Croestoriadedd
Natur gysylltiedig categoreiddiadau cymdeithasol fel hil, dosbarth a rhywedd, yr ystyrir eu bod yn creu systemau gwahaniaethu neu anfantais sy’n gorgyffwrdd ac sy’n gyd-ddibynnol
Dull dan arweiniad anghenion
Math o eiriolaeth sy’n gosod y goroeswr yn ganolog i ymyriadau a gwaith cymorth. Mae hyn yn golygu gwrando ar eu hanes, eu pryderon a’u hanawsterau, a nodi cryfderau. Mae’n arwain at gynhyrchu pecynnau cymorth yn gydgynhyrchiol, sy’n benodol i anghenion unigol goroeswyr. Mae dull dan arweiniad anghenion yn ymdrech ymrymusol sy’n talu sylw i amgylchiadau croestoriadol goroeswyr, gan osgoi maglau rhagfarn sefydliadol neu ymatebion aneffeithiol.
Dull seiliedig ar gryfderau
Cydnabod bod gan unigolion gryfderau. Cydnabyddir y cryfderau hyn ac adeiladir arnynt fel rhan o gynorthwyo ag adfer.
Pobl mewn perygl
Unigolyn y diffinnir bod arno angen gofal, cymorth neu amddiffyniad arbennig oherwydd oedran, anabledd, risg cam-drin neu esgeulustod
Trais Rhywiol (gweler hefyd ddiffiniadau isod y gellir eu defnyddio sy’n ymwneud â cham-drin rhywiol neu ymosodiad rhywiol)
Yn debyg o ran ei natur i gam-drin rhywiol, ond defnyddir y term hwn yn fwy aml i ddisgrifio digwyddiadau byr neu unigol, megis ymosodiad rhywiol gan ddieithryn.
Cam-drin Rhywiol
Ymddygiad rhywiol digroeso gan un person tuag at berson arall. Mae hwn yn aml yn cael ei gyflawni trwy rym neu trwy gymryd mantais ar y person arall. Defnyddir y term hwn yn gyffredinol pan fydd yr ymddygiad rhywiol yn rheolaidd neu’n digwydd dros gyfnod estynedig.
Ymosodiad Rhywiol
Unrhyw ymddygiad rhywiol digroeso nad yw person wedi cydsynio iddo. Gall hyn amrywio o drais i voyeuriaeth i orchestu, i gyffwrdd digroeso dros neu o dan ddillad.
Ymarfer Ystyriol o Drawma
Ymagwedd at ymyriadau iechyd a gofal sydd â’i sail mewn deall bod amlygiad i drawma’n gallu effeithio ar unigolyn. Bydd ymarferwyr yn gweithio mewn ffyrdd nad ydynt yn ailachosi trawma yn anfwriadol i’r unigolyn, ac mae pwyslais ar ddiogelwch, dewis, cydweithrediad a grymuso.