Darparu cymorth i unigolion sydd wedi cael eu gorfodi i briodi
Trosolwg
Mae’r safon hon yn ymwneud â’ch gallu i adnabod unigolion sydd wedi cael eu gorfodi i briodi a darparu cymorth iddynt. Gall cymorth o’r fath gynnwys atgyfeiriad i asiantaeth gymorth briodol.
Mae safonau pellach yn mynd i’r afael â chynnal asesiadau risg llawn ac ymyriadau sy’n anelu at amddiffyn iechyd, diogelwch a lles unigolion o’r fath.
Cydnabyddir bod dioddefwyr priodasau dan orfod yn gallu bod yn bobl ifanc o dan 18 oed neu’n unigolion mewn perygl sydd dros 18 oed.
Mae’r safon hon ar gyfer ymarferwyr sy’n cefnogi pobl sy’n cael eu gorfodi i briodi ac sy’n profi cam-drin domestig neu drais rhywiol.
Meini prawf perfformiad
Mae'n rhaid eich bod chi'n gallu:
- arsylwi unigolion er mwyn adnabod arwyddion a all awgrymu dioddefwr posibl priodas dan orfod
- trafod eu sefyllfa a’u hanghenion gydag unigolion mewn amgylchedd priodol a diogel
- cyfathrebu ag unigolion mewn ffyrdd sy’n bodloni eu hanghenion a’u galluoedd, yn unol â pholisïau a gweithdrefnau’r sefydliad
- asesu gwybodaeth sydd ar gael i adnabod unigolion sy’n cael eu gorfodi i briodi, gan gynnwys:
• arwyddion o unigolion sydd wedi’u heffeithio gan briodas dan orfod
• nodi bel mae digon o dystiolaeth i deilyngu archwilio pellach - asesu risgiau i unigolion sy’n effeithio ar eu diogelwch, eu hiechyd a’u lles, yn unol â pholisïau a gweithdrefnau’r sefydliad
- esbonio’r opsiynau cymorth sydd ar gael, yn unol â pholisïau a gweithdrefnau’r sefydliad
- cofnodi unrhyw anafiadau a threfnu archwiliadau meddygol, lle bo hynny’n briodol
- esbonio gofynion ynghylch cyfrinachedd i unigolion, gan gynnwys:
• ar ba bartïon y gall fod angen gwybodaeth benodol
• yr amgylchiadau pan y gall fod rhaid datgelu gwybodaeth. - archwilio opsiynau o ran ffyrdd ymlaen, gan gynnwys unrhyw agweddau ar risg, iechyd a lles, diogelwch ac amddiffyniad gydag unigolion
- esbonio’r rhesymau dros fwrw ymlaen ag opsiynau a all fod yn groes i ddymuniadau’r unigolyn
- troi at weithdrefnau amddiffyn plant lleol, perthnasol, pan fydd risgiau i iechyd, diogelwch a lles:
• unigolion o dan ddeunaw oed
• unrhyw blant a dibynyddion sy’n gysylltiedig - atgyfeirio unigolion sydd mewn perygl at asiantaethau priodol yn unol â pholisïau a gweithdrefnau’r sefydliad
- gweithio gyda sefydliadau eraill yn unol â gweithdrefnau priodol a threfniadau partneriaeth
- cynnwys unigolion mewn trafodaethau ar gamau tuag at eu hamddiffyn
- cyfeirio unrhyw amheuon am gyflawni trosedd bosibl at yr awdurdod angenrheidiol yn unol â pholisïau a gweithdrefnau’r sefydliad
- rhoi gwybod i unigolion am eu hawliau yn unol â deddfwriaeth a chanllawiau, gan gynnwys:
• eu hawl i geisio cyngor a chynrychiolaeth gyfreithiol
• nad oes angen cael cynrychiolaeth gyfreithiol bob amser - darparu cyngor i unigolion ar ddiogelwch personol, yn berthnasol i’w hanghenion
- cadarnhau bod unigolion yn deall y ffordd ymlaen, gan gynnwys:
• y gwasanaethau a’r cymorth y gallant eu ddisgwyl
• pwy fydd yn darparu gwasanaethau a chymorth - cynnal cofnodion cyfredol yn unol â pholisïau a gweithdrefnau’r sefydliad
- cynnal cyfrinachedd yn unol â gofynion deddfwriaethol, sefydliadol a rheoliadol
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
You need to know and understand:
- gofynion cyfreithiol, sefydliadol a pholisi sy’n berthnasol i’ch rôl chi, i rôl pobl eraill yn eich sefydliad ac i’r gweithgareddau sy’n cael eu cyflawni.
- y canllawiau, y polisïau a’r gweithdrefnau lleol a chenedlaethol perthnasol sydd ar gael a sut a phryd y dylid troi atynt
- yr ystod o asiantaethau a gwasanaethau y gallech weithio gyda nhw
- rôl, cylch gwaith, amcanion a gwasanaethau eich sefydliad ar gyfer cefnogi unigolion sy’n rhan o briodasau dan orfod
- cyfyngiadau eich awdurdod, eich cyfrifoldeb a’ch cymhwysedd proffesiynol
- yr amgylchiadau pan fydd angen mynd yn groes i ddymuniadau datganedig unigolion
- pwysigrwydd sicrhau bod unigolion yn gwybod beth yw priodas dan orfod a phriodas wedi’i threfnu, a’r gwahaniaethau rhyngddynt
- rôl ‘anrhydedd’ mewn priodas dan orfod a phriodas wedi’i threfnu
- y dulliau y mae camdrinwyr yn eu defnyddio i ennill grym a rheolaeth ar y rhai sy’n cael eu gorfodi i briodi
- yr effaith ar bawb y mae priodas dan orfod wedi effeithio arnynt, gan gynnwys unigolion a dibynyddion
- beth yw ystyr diogelu
- y gwahanol ffyrdd y gallai plant, pobl ifanc a dibynyddion gael eu niweidio
- pryd a sut i drafod pryderon am gam-drin gyda rhieni, gofalwyr ac aelodau teulu
- pwysigrwydd cydnabod y gall rhieni, gofalwyr ac aelodau teulu fod yn rhan o briodasau dan orfod
- arwyddion rhybudd a dangosyddion priodas bosibl neu briodas wirioneddol dan orfod
- sut i asesu arwyddion a dangosyddion priodas dan orfod, gan gynnwys:
- gwahanol fathau o gam-drin domestig a thrais rhywiol sy’n gysylltiedig â phriodasau dan orfod a’u heffaith ar unigolion
- y mathau o wybodaeth a chymorth y mae pobl sydd wedi’u heffeithio gan briodasau dan orfod yn eu ceisio, a’u ffynonellau
- y camau gweithredu sydd ar gael i chi pan nodir datgeliad o briodas dan orfod
- rôl y prif asiantaethau a rhanddeiliaid allanol sy’n darparu atgyfeiriadau a chymorth i unigolion y mae priodasau dan orfod wedi effeithio arnynt yn eich ardal
- gwasanaethau cymorth arbenigol sydd ar gael i unigolion y mae priodas dan orfod a throseddau anrhydedd wedi effeithio arnynt
- sut i greu amgylchedd sy’n gwneud i unigolion deimlo’n gartrefol
- sut i gymhwyso ymarfer ystyriol o drawma yn eich maes gwaith
- deall gwahanol ymatebion i drawma a’u heffaith
- sut i gymhwyso dull seiliedig ar gryfderau, dan arweiniad anghenion, yn benodol i fodloni anghenion yr unigolyn
- gwahanol ymatebion i drawma a’u heffaith
- pwysigrwydd rhannu gwybodaeth gydag asiantaethau eraill yng nghyd-destun diogelwch, iechyd a lles yr unigolyn
- yr egwyddorion sy’n rheoli pryd yr ystyrir bod pobl ifanc yn ddigon aeddfed i gydsynio i’w gwybodaeth gael ei rhannu gyda phartïon eraill
- y gwahaniaeth rhwng rhannu gwybodaeth ar lefelau unigol, sefydliadol a phroffesiynol
- partïon eraill y mae angen gwybodaeth arnynt, ac sydd â hawl i wybodaeth, pa wybodaeth y mae ganddynt hawl i’w chael a phryd
- sut mae agweddau’n gysylltiedig â diwylliant, cymdeithas a rhywedd yn effeithio ar gam-drin domestig a thrais rhywiol
- sut mae croestoriadedd yn effeithio ar brofiad unigolyn o wasanaethau
- pwysigrwydd meithrin ffydd ac empathi gydag unigolion, a dulliau o wneud
- arddulliau a ffurfiau cyfathrebu gwahanol a sut i’w haddasu i fodloni anghenion unigolion
- rhwystrau cyffredin rhag cyfathrebu a ffyrdd o’u goresgyn
- pwysigrwydd bod yn ymwybodol o’ch gwerthoedd a’ch credoau eich hun a’r effaith y gallant ei chael
- ut i herio agweddau ac ymddygiad gwahaniaethol neu a allai fod yn niweidiol, a phwysigrwydd gwneud hynny
Cwmpas/ystod
Cwmpas Perfformiad
Gwybodaeth Cwmpas
Gwerthoedd
Ymddygiadau
Sgiliau
Geirfa
Cam-drin Domestig
Patrwm o ymddygiad rheolaethol, ymddygiad gorfodaethol, ymddygiad bygythiol, trais neu gamdriniaeth rhwng pobl sy’n 16 oed neu’n hŷn sydd, neu a fu, yn bartneriaid clos neu’n aelodau teulu, ni waeth beth yw eu rhywedd neu eu rhywioldeb. Gall y cam-drin gynnwys, ond nid yw’n gyfyngedig i, gyfuniad o gam-drin seicolegol, corfforol, rhywiol, ariannol ac emosiynol.
Mae’r diffiniad hwn hefyd yn cynnwys trais ar sail ‘anrhydedd’ fel y’i gelwir, anffurfio organau cenhedlu benywod a phriodas dan orfod. Mae plant hefyd yn cael profiad o gam-drin domestig pan fyddant yn dyst i gam-drin domestig.
Croestoriadedd
Natur gysylltiedig categoreiddiadau cymdeithasol fel hil, dosbarth a rhywedd, yr ystyrir eu bod yn creu systemau gwahaniaethu neu anfantais sy’n gorgyffwrdd ac sy’n gyd-ddibynnol
Dull dan arweiniad anghenion
Math o eiriolaeth sy’n gosod y goroeswr yn ganolog i ymyriadau a gwaith cymorth. Mae hyn yn golygu gwrando ar eu hanes, eu pryderon a’u hanawsterau, a nodi cryfderau. Mae’n arwain at gynhyrchu pecynnau cymorth yn gydgynhyrchiol, sy’n benodol i anghenion unigol goroeswyr. Mae dull dan arweiniad anghenion yn ymdrech ymrymusol sy’n talu sylw i amgylchiadau croestoriadol goroeswyr, gan osgoi maglau rhagfarn sefydliadol neu ymatebion aneffeithiol.
Dull seiliedig ar gryfderau
Cydnabod bod gan unigolion gryfderau. Cydnabyddir y cryfderau hyn ac adeiladir arnynt fel rhan o gynorthwyo ag adfer.
Pobl mewn perygl
Unigolyn y diffinnir bod arno angen gofal, cymorth neu amddiffyniad arbennig oherwydd oedran, anabledd, risg cam-drin neu esgeulustod
Trais Rhywiol (gweler hefyd ddiffiniadau isod y gellir eu defnyddio sy’n ymwneud â cham-drin rhywiol neu ymosodiad rhywiol)
Yn debyg o ran ei natur i gam-drin rhywiol, ond defnyddir y term hwn yn fwy aml i ddisgrifio digwyddiadau byr neu unigol, megis ymosodiad rhywiol gan ddieithryn.
Cam-drin Rhywiol
Ymddygiad rhywiol digroeso gan un person tuag at berson arall. Mae hwn yn aml yn cael ei gyflawni trwy rym neu trwy gymryd mantais ar y person arall. Defnyddir y term hwn yn gyffredinol pan fydd yr ymddygiad rhywiol yn rheolaidd neu’n digwydd dros gyfnod estynedig.
Ymosodiad Rhywiol
Unrhyw ymddygiad rhywiol digroeso nad yw person wedi cydsynio iddo. Gall hyn amrywio o drais i voyeuriaeth i orchestu, i gyffwrdd digroeso dros neu o dan ddillad.
Ymarfer Ystyriol o Drawma
Ymagwedd at ymyriadau iechyd a gofal sydd â’i sail mewn deall bod amlygiad i drawma’n gallu effeithio ar unigolyn. Bydd ymarferwyr yn gweithio mewn ffyrdd nad ydynt yn ailachosi trawma yn anfwriadol i’r unigolyn, ac mae pwyslais ar ddiogelwch, dewis, cydweithrediad a grymuso’r cleient.