Hyrwyddo ymwybyddiaeth ymhlith plant a phobl ifanc am gam-drin domestig neu drais rhywiol
Trosolwg
Mae’r safon hon yn ymwneud â chithau’n hyrwyddo ymwybyddiaeth a dealltwriaeth ymhlith plant a phobl ifanc am gam-drin domestig a thrais rhywiol er mwyn dylanwadu ar ymddygiadau a helpu i’w hatal. Mae’n cynnwys eich gallu i gyfathrebu’n effeithiol ac ymateb i beth maen nhw’n ei ddweud. Fel rhan o’r safon hon, efallai bydd angen hefyd i chi fynd i’r afael ag unrhyw ddatgeliad o gamdriniaeth a allai godi.
Meini prawf perfformiad
Mae'n rhaid eich bod chi'n gallu:
- nodi cyfleoedd i godi ymwybyddiaeth plant a phobl ifanc o gam-drin domestig a thrais rhywiol
- gweithio mewn partneriaeth ag eraill i ddatblygu mentrau sy’n anelu at godi ymwybyddiaeth ymhlith plant a phobl ifanc
- gyda phlant a phobl ifanc, archwilio pwnc cam-drin domestig a thrais rhywiol, ei effaith ac arwyddion o gamdriniaeth bosibl
- cynnal trafodaethau mewn amgylcheddau diogel lle y gall plant a phobl ifanc gymryd rhan
- rhoi arweiniad priodol i blant a phobl ifanc ar beth gallen nhw ei wneud os byddan nhw, neu eu ffrindiau, yn cael profiad o gamdriniaeth
- defnyddio arddulliau a ffurfiau cyfathrebu gwahanol a’u haddasu i fodloni anghenion unigolion
- rhoi gwybod i blant a phobl ifanc am eu hawliau i siarad â pherson annibynnol
- rhoi gwybod i blant a phobl ifanc am bobl eraill y gall fod angen iddynt wybod am agweddau ar eu gofal
- darparu gwybodaeth i bobl eraill pan fydd cam-drin yn cael ei ddatgelu, yn unol â pholisïau a gweithdrefnau’r sefydliad
- gwerthuso sesiynau ymwybyddiaeth a gynhelir gyda phlant a phobl ifanc er mwyn nodi deilliannau a gyflawnwyd ac i lywio sesiynau yn y dyfodol
- cynnal cofnodion cyfredol yn unol â pholisïau a gweithdrefnau’r sefydliad
- gweithio yn unol â phob gofyniad cyfreithiol perthnasol a pholisïau a gweithdrefnau sefydliadol perthnasol, gan gynnwys gweithdrefnau amddiffyn a diogelu plant
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
You need to know and understand:
- gofynion cyfreithiol, sefydliadol a pholisi sy’n berthnasol i’ch rôl chi, i rôl pobl eraill yn eich sefydliad ac i’r gweithgareddau sy’n cael eu cyflawni.
- y canllawiau, y polisïau a’r gweithdrefnau lleol a chenedlaethol perthnasol sydd ar gael a sut a phryd y dylid troi atynt.
- cyfyngiadau eich awdurdod, eich cyfrifoldeb a’ch cymhwysedd proffesiynol
- yr ystod o asiantaethau a gwasanaethau y gallech weithio gyda nhw
- rôl, cylch gwaith, amcanion a gwasanaethau eich sefydliad ar gyfer mynd i’r afael â cham-drin domestig neu drais rhywiol.
- sut mae gwasanaethau asiantaethau a sefydliadau eraill yn perthyn i’r gwasanaethau y mae eich sefydliad chi yn eu darparu
- hawliau plant a phobl ifanc
- sut i greu amgylchedd sy’n gwneud i unigolion deimlo’n gartrefol
- beth yw cam-drin domestig a thrais rhywiol, a pha mor gyffredin ydyw yn eich cymuned leol
- arwyddion o gam-drin a’r dulliau y mae camdrinwyr yn eu defnyddio i ennill grym a rheolaeth
- effaith cam-drin ar bawb y mae’n effeithio arnynt
- mentrau cenedlaethol a lleol sy’n anelu at godi ymwybyddiaeth am gam-drin domestig a thrais rhywiol ymhlith plant a phobl ifanc
- camsyniadau nodweddiadol a safbwyntiau ystrydebol sydd ar led yn gyhoeddus am lefelau camdriniaeth a’i hachosion
- pwysigrwydd bod yn ymwybodol o’ch gwerthoedd a’ch credoau eich hun a’r effaith y gallant ei chael wrth weithio gyda phlant a phobl ifanc
- sut i herio agweddau ac ymddygiad gwahaniaethol neu a allai fod yn niweidiol, a phwysigrwydd gwneud hynny
- rhwystrau rhag dealltwriaeth ac ymwybyddiaeth y cyhoedd ynghylch cam-drin domestig a thrais rhywiol
- arwyddion o gamdriniaeth bosibl ymhlith plant a phobl ifanc a sut gall y rhain gael eu mynegi
- dylanwadau ar safbwyntiau a dealltwriaeth plant a phobl ifanc ynghylch cam-drin domestig a thrais rhywiol
- effaith cam-drin ar iechyd, diogelwch a lles plant a phobl ifanc
- ffynonellau gwybodaeth a chymorth sydd ar gael i blant a phobl ifanc sydd wedi cael eu heffeithio gan gamdriniaeth
- sut i roi arweiniad i blant a phobl ifanc ar gamau y gallant eu cymryd os bydd cam-drin yn digwydd
- cyfyngiadau ar gyfrinachedd sy’n berthnasol i’ch rôl
- yr amgylchiadau pan fydd angen mynd yn groes i ddymuniadau datganedig plant a phobl ifanc
- pwysigrwydd sicrhau bod plant a phobl ifanc yn gwybod pam nad yw eu dymuniadau datganedig yn cael eu bodloni
- arddulliau a ffurfiau cyfathrebu gwahanol a sut i’w haddasu i fodloni anghenion yr unigolyn
- rhwystrau cyffredin rhag cyfathrebu a ffyrdd o’u goresgyn
- asiantaethau, partneriaid a rhanddeiliaid allweddol sy’n ymwneud â gweithio gyda phlant a phobl ifanc
- gofynion y cwricwlwm addysg yn gysylltiedig â chodi ymwybyddiaeth am gam-drin domestig a thrais rhywiol
Cwmpas/ystod
Cwmpas Perfformiad
Gwybodaeth Cwmpas
Gwerthoedd
Ymddygiadau
Sgiliau
Geirfa
Cam-drin Domestig
Patrwm o ymddygiad rheolaethol, ymddygiad gorfodaethol, ymddygiad bygythiol, trais neu gamdriniaeth rhwng pobl sy’n 16 oed neu’n hŷn sydd, neu a fu, yn bartneriaid clos neu’n aelodau teulu, ni waeth beth yw eu rhywedd neu eu rhywioldeb. Gall y cam-drin gynnwys, ond nid yw’n gyfyngedig i, gyfuniad o gam-drin seicolegol, corfforol, rhywiol, ariannol ac emosiynol.
Mae’r diffiniad hwn hefyd yn cynnwys trais ar sail ‘anrhydedd’ fel y’i gelwir, anffurfio organau cenhedlu benywod a phriodas dan orfod. Mae plant hefyd yn cael profiad o gam-drin domestig pan fyddant yn dyst i gam-drin domestig.
Croestoriadedd
Natur gysylltiedig categoreiddiadau cymdeithasol fel hil, dosbarth a rhywedd, yr ystyrir eu bod yn creu systemau gwahaniaethu neu anfantais sy’n gorgyffwrdd ac sy’n gyd-ddibynnol
Dull dan arweiniad anghenion
Math o eiriolaeth sy’n gosod y goroeswr yn ganolog i ymyriadau a gwaith cymorth. Mae hyn yn golygu gwrando ar eu hanes, eu pryderon a’u hanawsterau, a nodi cryfderau. Mae’n arwain at gynhyrchu pecynnau cymorth yn gydgynhyrchiol, sy’n benodol i anghenion unigol goroeswyr. Mae dull dan arweiniad anghenion yn ymdrech ymrymusol sy’n talu sylw i amgylchiadau croestoriadol goroeswyr, gan osgoi maglau rhagfarn sefydliadol neu ymatebion aneffeithiol.
Dull seiliedig ar gryfderau
Cydnabod bod gan unigolion gryfderau. Cydnabyddir y cryfderau hyn ac adeiladir arnynt fel rhan o gynorthwyo ag adfer.
Pobl mewn perygl
Unigolyn y diffinnir bod arno angen gofal, cymorth neu amddiffyniad arbennig oherwydd oedran, anabledd, risg cam-drin neu esgeulustod
Trais Rhywiol (gweler hefyd ddiffiniadau isod y gellir eu defnyddio sy’n ymwneud â cham-drin rhywiol neu ymosodiad rhywiol)
Yn debyg o ran ei natur i gam-drin rhywiol, ond defnyddir y term hwn yn fwy aml i ddisgrifio digwyddiadau byr neu unigol, megis ymosodiad rhywiol gan ddieithryn.
Cam-drin Rhywiol
Ymddygiad rhywiol digroeso gan un person tuag at berson arall. Mae hwn yn aml yn cael ei gyflawni trwy rym neu trwy gymryd mantais ar y person arall. Defnyddir y term hwn yn gyffredinol pan fydd yr ymddygiad rhywiol yn rheolaidd neu’n digwydd dros gyfnod estynedig.
Ymosodiad Rhywiol
Unrhyw ymddygiad rhywiol digroeso nad yw person wedi cydsynio iddo. Gall hyn amrywio o drais i voyeuriaeth i orchestu, i gyffwrdd digroeso dros neu o dan ddillad.
Ystyriol o Drawma
Ymagwedd at ymyriadau iechyd a gofal sydd â’i sail mewn deall bod amlygiad i drawma’n gallu effeithio ar unigolyn. Bydd ymarferwyr yn gweithio mewn ffyrdd nad ydynt yn ailachosi trawma yn anfwriadol i’r unigolyn, ac mae pwyslais ar ddiogelwch, dewis, cydweithrediad a grymuso.