Gyrru cerbydau sydd yn cludo teithwyr yn ddiogel ac yn effeithlon

​Mae'r uned hon yn ymwneud â'r ffordd yr ydych yn gyrru eich cerbyd.  Dylech fod yn gallu gyrru eich cerbyd yn effeithlon ac yn ddiogel, gan sicrhau bod eich teithwyr yn gyfforddus ac yn ddiogel.

Mae'r safon hon ar gyfer unrhyw un sydd yn gyrru bysus neu goetsis

Pan fyddwch wedi cwblhau'r safon hon byddwch yn gallu dangos eich dealltwriaeth a'ch gallu i:

Yrru cerbydau sydd yn cludo teithwyr yn ddiogel ac yn effeithlon

1. ​symud i ffwrdd pan mae'n ddiogel, tra'n ystyried defnyddwyr eraill y ffordd, yn cynnwys cerbydau mawr, defnyddwyr y ffordd sy'n agored i niwed, fel beicwyr a cherddwyr, a'ch teithwyr eich hun
2. ymateb i gamau a ragwelir gan ddefnyddwyr eraill y ffordd yn ddiogel ac yn gwrtais yn cynnwys cerbydau mawr a defnyddwyr y ffordd sy'n agored i niwed, fel beicwyr neu gerddwyr
3. rhoi arwyddion amserol a chlir os bwriedir newid cyfeiriad neu newid safle'r cerbyd
4. gwirio'n weledol o amgylch y cerbyd er mwyn penderfynu ar ddiogelwch yr amgylchedd uniongyrchol
5. gyrru'r cerbyd mewn ffordd nad yw'n rhoi defnyddwyr eraill y ffordd mewn perygl, yn cynnwys cerbydau mawr a defnyddwyr y ffordd sy'n agored i niwed, fel beicwyr neu gerddwyr
6. cynnal cyflymder a safle'r cerbyd mewn ffordd sy'n briodol i amodau presennol y ffordd a'r traffig
7. bodloni'r holl ofynion cyfreithiol a'r codau ymarfer perthnasol sy'n ymwneud â gyrru cerbydau sydd yn cludo teithwyr yn ddiogel ac yn effeithlon
8. tynnu i mewn yn agos ac yn gyfochrog â'r palmant i aros lle mae hynny wedi ei drefnu lle y bo'n ymarferol ac yn bosibl
9. cadw at reoliadau, arwyddion a chyfeiriadau perthnasol yn ymwneud â stopio ac aros
10. ystyried diogelwch ac esmwythdra teithwyr, cerddwyr a defnyddwyr eraill y ffordd
11. osgoi sefyllfaoedd a allai fod yn beryglus a achosir gan gerddwyr, cerbydau eraill a rhwystrau
12. casglu a gollwng teithwyr mewn ffordd sydd yn hybu gwasanaeth cwsmeriaid da, yn cynnwys adegau pan nad yw'n bosibl derbyn teithwyr am unrhyw reswm
13. cadw at ddeddfwriaeth, rheoliadau a chodau ymarfer cyfredol yn ymwneud â chludo teithwyr
14. cofnodi manylion teithiau fel y bo'n ofynnol gan eich sefydliad
15. parcio neu drosglwyddo'r cerbyd yn unol â gweithdrefnau eich sefydliad
16. gadael caban y gyrrwr mewn cyflwr glân ac yn rhydd rhag peryglon
17. chwilio am eiddo coll ac ymdrin â nhw, yn cynnwys pecynnau amheus, yn unol â gweithdrefnau eich sefydliad
18. archwilio am niwed neu ddiffygion i'r cerbyd a hysbysu yn eu cylch yn unol â gweithdrefnau eich sefydliad
19. cyflwyno'r cerbyd i gael ei lanhau, ei lenwi â thanwydd neu ei wasanaethu yn unol â gweithdrefnau eich sefydliad
20. cwblhau'r holl gofnodion yn ymwneud â'r sifft yn brydlon

1. ​sut i gadarnhau bod y dogfennau perthnasol mewn trefn ac wedi eu harddangos, fel: cofrestriad, trwyddedau gweithredwyr ac addasrwydd y cerbyd
2. gofynion gwiriadau 'defnydd cyntaf' y cerbyd fel y bo'n berthnasol fel: tanwydd, olew, dŵr, niwed, systemau trydanol, teiars, stydiau olwynion, sychwyr ac offer diogelwch
3. gweithdrefnau eich sefydliad ar gyfer hysbysu ynghylch diffygion neu broblemau
4. pam y mae'n bwysig gyrru'r cerbyd mewn ffordd sy'n ystyried esmwythdra a diogelwch y teithwyr ac eraill yn cynnwys y defnydd cywir o ofod ar y ffordd
5. sut mae arddull gyrru'n effeithio ar ba mor effeithlon, diogel a chyfforddus y mae'r cerbyd yn rhedeg
6. sut i addasu arddull gyrru i amodau gwahanol y ffordd fel: gwelededd da neu wael, arwynebeddau ffordd gwlyb, sych neu arall a choed sydd yn hongian drosodd neu adeiladau
7. sut i addasu arddull gyrru i amodau traffig gwahanol fel traffig trwm, cerbydau araf neu gyflym
8. gofynion cyfreithiau a chodau ymarfer perthnasol yn ymwneud â gyrru yn cynnwys: cyflymder, safle, arwyddion ac ystyried defnyddwyr eraill y ffordd
9. sut y gall y defnydd o gers effeithio ar berfformiad ac effeithlonrwydd y cerbyd
10. sut i gyfuno'r defnydd o'r brêc a'r gerflwch i yrru'n ddiogel, yn llyfn ac yn effeithlon gan leihau traul i'r eithaf yn ogystal ag effeithlonrwydd tanwydd effeithiol a phryderon amgylcheddol
11. y ddeddfwriaeth a'r rheoliadau perthnasol yn ymwneud ag aros ar y ffordd fawr
12. y ddeddfwriaeth a'r rheoliadau perthnasol yn ymwneud â chludo teithwyr
13. sut i adnabod ac addasu i sefyllfaoedd a allai fod yn beryglus yn ymwneud â symud i ffwrdd neu aros
14. sut i addasu arddull gyrru i gyd-fynd â theithwyr gwahanol, yn arbennig wrth symud i ffwrdd neu aros
15. sut i ymdrin â phroblemau posibl mewn sefyllfaoedd lle na ellir derbyn teithwyr
16. yr effaith y bydd amrywiad parhaus yn nifer y teithwyr a'u dosbarthiad ar draws y cerbyd yn ei gael ar berfformiad ac ymdrin
17. sut y gall y ffordd y mae bagiau'n cael eu llwytho effeithio ar nodweddion ymdrin â'r cerbyd a gwybod y terfynau llwytho ar echelau yn ôl y gyfraith
18. y gweithdrefnau ar gyfer parcio a throsglwyddo’r cerbyd
19. sut i archwilio am, a hysbysu ynghylch, niwed a diffygion i gerbydau
20. y gweithdrefnau cymeradwy ar gyfer cyflwyno cerbydau i gael eu llenwi â thanwydd, eu glanhau a’u gwasanaethu
21. sut i lenwi’r dogfennau sy’n ymwneud â dod â dyletswyddau i ben, yn cynnwys siartiau tacograff llaw/digidol os ydynt wedi eu gosod
22. pam y mae’n bwysig gallu rhagweld camau tebygol defnyddwyr eraill y ffordd yn cynnwys cerbydau mwy a defnyddwyr y ffordd sy’n agored i niwed

​Gwiriadau defnydd cyntaf

Y gwiriadau y mae’n rhaid eu cynnal cyn i fws/coets wneud taith gyntaf y dydd.

Cysylltiadau i Gyfarwyddiaethau’r UE

Mae’r gofynion gwybodaeth a dealltwriaeth yn yr uned hon yn ymwneud ag amcanion canlynol Cyfarwyddeb yr UE ar gyfer Hyfforddiant Gyrwyr:

Amcan 1.1 – Gwybod nodweddion y system drawsyrru er mwyn gwneud y defnydd gorau posibl ohoni
Amcan 1.2 – Gwybod nodweddion technegol a gweithredu’r rheolyddion diogelwch er mwyn rheoli’r cerbyd, lleihau traul ac atal camweithredu
Amcan 1.3 – Gallu i gynyddu’r defnydd o danwydd
Amcan 1.5 - Gallu i sicrhau cysur a diogelwch eich teithwyr
Amcan 1.6 – Gallu i lwytho’r cerbyd gyda sylw dyledus i reolau diogelwch a defnydd cywir o’r cerbyd
Amcan 3.4 – Ymwybyddiaeth o bwysigrwydd gallu corfforol a meddyliol

Dylai sefydliadau sy’n defnyddio’r safon hon sicrhau eu bod yn defnyddio’r gofynion rheoliadol mwyaf diweddar os caiff y cyfarwyddebau a enwir eu disodli.