Torri coed mawr i lawr gan ddefnyddio llif gadwyn

Mae’r safon hon yn ymwneud â thorri coed mawr i lawr gan ddefnyddio llif gadwyn.  Caiff coeden fawr ei diffinio fel un dros 380mm (15 modfedd) ar ei huchder torri i lawr. Bydd y dechneg torri i lawr yn briodol i faint y goeden, ei phwysau, ei chyflwr a’r rhywogaethau yn ogystal ag ystyried y dirwedd a’r tywydd.  Bydd y dulliau torri i lawr yn cynnwys defnyddio tyllau turio, tyllau dal ac onglau torri i lawr i gynorthwyo’r broses o dorri i lawr. Mae hyn yn cynnwys coed conifferaidd a dail llydan, coed sydd yn sefyll, coed sydd wedi eu pwyso tuag at a’r rheiny sydd wedi eu pwyso yn erbyn cyfeiriad torri i lawr a nodwyd. Wrth weithio gyda pheiriannau bydd angen eich bod wedi cael hyfforddiant priodol, ac yn meddu ar ardystiad cyfredol lle bo angen, yn unol â deddfwriaeth.

1. asesu’r peryglon sy’n gysylltiedig â’r safle a’r gwaith arfaethedig 2. dewis a gweithredu’r dulliau gwaith priodol yn unol â’r peryglon a aseswyd 3. dewis a defnyddio’r offer amddiffynnol personol (PPE) priodol ar gyfer y gwaith 4. cynnal diogelwch a diogeledd yr offer ar y safle 5. cynllunio sut byddwch yn gwneud y gweithgaredd a thrafod unrhyw bryderon gyda’r person priodol ynghylch y ffordd orau o gwblhau’r gwaith 6. cynnal cyfathrebu a gwaith tîm effeithiol wrth dorri coed mawr i lawr 7. paratoi’r safle trwy symud rhwystrau yn y cyfeiriad torri i lawr a sefydlu llwybr(au) dianc, fel y bo’n briodol 8. paratoi’r safle ar gyfer torri coed i lawr gan ddefnyddio llif gadwyn 9. cadarnhau bod yr holl offer wedi cael ei wirio a’i fod yn addas at y diben 10. cynnal gwaith cynnal a chadw, gwiriadau cyn cychwyn a gosod y llif gadwyn ar gyfer ei ddefnyddio fel mater o drefn 11. paratoi’r goeden fawr ar gyfer ei thorri i lawr, yn briodol ar gyfer cyflwr y goeden a’r fanyleb ar gyfer y safle 12. paratoi’r safle i hwyluso tynnu’r goeden i lawr a sicrhau bod yr ardal waith uniongyrchol wrth waelod y goeden yn glir 13. dewis dulliau torri i lawr cydnabyddedig gan ddefnyddio llif gadwyn, sy’n berthnasol i’r fanyleb, maint a chyflwr y goeden, gan ystyried y cyfeiriad y mae’r coed wedi eu pwyso a’r cyfeiriad y bwriedir iddynt gwympo 14. torri coed mawr sy’n sefyll i lawr (h.y. heb eu pwyso’n drwm) mewn cyfeiriad wedi ei bennu ymlaen llaw, gan ddefnyddio dulliau torri i lawr a chymhorthion torri i lawr a gydnabyddir, fel sy’n briodol i ffurf a chyflwr y goeden a’r dechneg o dorri i lawr 15. torri coed mawr i lawr sydd wedi eu pwyso tuag at gyfeiriad torri i lawr penodol gan ddefnyddio dulliau torri i lawr cydnabyddedig (a chymhorthion torri i lawr, os oes angen) sy’n briodol i ffurf, cyflwr a thechneg torri i lawr dethol y goeden 16. sicrhau bod safle a chyflwr y goeden sydd wedi ei thorri i lawr yn ddiogel ac yn addas ar gyfer gweithrediadau dilynol 17. dilyn yr arfer da amgylcheddol a nodir gan eich sefydliad a’r diwydiant a lleihau niwed amgylcheddol 18. cynnal eich iechyd a’ch diogelwch eich hun ac eraill yr holl amser, yn unol â deddfwriaeth a chodau ymarfer perthnasol 19. cadw cofnodion cywir a diweddar, fel sy’n ofynnol gan ddeddfwriaeth a’ch sefydliad

1. sut i adnabod peryglon a chydymffurfio a gweithdrefnau rheoli asesiadau risg wrth dorri coed mawr i lawr gan ddefnyddio llif gadwyn 2. cynlluniau a gweithdrefnau wrth gefn ar gyfer y safle 3. sut i ddewis, defnyddio a gofalu am offer amddiffynnol personol (PPE) 4. pwysigrwydd lleihau niwed amgylcheddol ac atal digwyddiadau o lygredd 5. pwysigrwydd cyfathrebu’n effeithiol gydag aelodau o’r tîm wrth dorri coed mawr i lawr gan ddefnyddio llif gadwyn 6. y gofynion cyfreithiol ar gyfer gwirio offer 7. sut i adnabod pa goed mawr sydd angen eu torri i lawr yn ôl rhywogaethau, lleoliad, cyflwr a nodau 8. y gofynion a’r cyfyngiadau cyfreithiol perthnasol ar gyfer torri coed mawr i lawr mewn amgylchiadau gwahanol 9. goblygiadau tirwedd, cyflwr y ddaear, y tymor, y tywydd a chyflwr y coed i dorri coed mawr i lawr 10. sut i asesu uchder y goeden fawr mewn perthynas â’i hamgylchedd 11. y dulliau torri i lawr cydnabyddedig, yn cynnwys defnyddio tyllau tyrio a chymhorthion torri i lawr 12. y dulliau torri i lawr amgen ar gyfer coed sydd yn sefyll/heb eu pwyso’n drwm, yn cynnwys ddefnyddio bariau canllaw sydd yn fwy na diamedr y goeden ar ei huchder torri i lawr 13. sut i adnabod arwyddion clefydau a phydredd mewn coed ac addasu’r dulliau torri i lawr yn unol â hynny 14. manteision sefydlu neu ddefnyddio mainc torri i lawr naturiol, mat malurion neu gymorth tebyg cyn torri i lawr 15. sut a phryd i ddefnyddio offer ychwanegol i gynorthwyo gyda’r gwaith o dorri coed mawr i lawr a’r rhagofalon ychwanegol sydd eu hangen 16. sut i dorri polion mwy na hyd diamedr y bar canllaw i lawr a’r rhagofalon ychwanegol sydd eu hangen 17. y rhagofalon ychwanegol i’w defnyddio wrth dorri coed mawr i lawr gerllaw llwybrau, ffyrdd neu ardaloedd â mynediad cyhoeddus 18. y canllawiau cyfredol ar gliriadau diogelwch o ddargludyddion trydan uwchben a beth i’w wneud os bydd cyswllt â llinellau pŵer 19. sut i wybod pan fydd coeden yn anodd i’w thorri i lawr ac y bydd angen technegau arbenigol ar gyfer torri i lawr, a allai fod oherwydd ei chyflwr, agwedd neu safle, am ei bod yn goeden fawr iawn neu’n goeden o werth masnachol uchel  20. pam y mae’n bwysig cadw llifau cadwyn i safon uchel 21. eich cyfrifoldebau yn unol â deddfwriaeth a chodau ymarfer amgylcheddol ac iechyd a diogelwch perthnasol

Dulliau torri i lawr ar gyfer:

• coed sy’n sefyll/wedi eu pwyso

• coed wedi eu pwyso yn ôl

• coed wedi eu pwyso ymlaen

• polion

• coed sydd yn anodd eu torri i lawr (e.e. oherwydd eu gwerth masnachol uchel, eu cyflwr, eu hagwedd neu eu safle)

• defnydd o fariau canllaw sydd yn fwy na diamedr y goeden

Offer ychwanegol:

• gefeiliau codi

• bachau gogwydd

• bachau troi

• strapiau troi

• polion tynnu i lawr

• winshis llaw bach

• offer priodol arall

• gellir defnyddio winshis ac offer atebol addas arall fel cebl, strapiau, cadwynau, hualau a dyfeisiadau eraill hefyd ar gyfer torri i lawr gyda chymorth

**Effeithiau posibl ar yr amgylchedd** – fel nyth gwiwerod coch, deyerydd moch daear, cytrefi ystlumod **Paratoi’r safle** – gallai hyn olygu gosod mainc, mat malurion neu debyg **Paratoi coed ar gyfer eu torri i lawr** – a allai gynnwys malurio canghennau is, tynnu llystyfiant sy’n dringo, bwtresi a rhwystrau eraill **Polion** – coed gyda’u canghennau wedi eu tynnu **Safleoedd coed** – sefyll yn syth, pwyso yn erbyn a phwyso i’r cyfeiriad y bwriedir eu torri i lawr