Monitro cynefin pysgodfeydd

Mae'r safon hon yn ymwneud â monitro cynefin pysgodfeydd. Mae'n cynnwys deall manylebau cynefin, casglu gwybodaeth ac adrodd ar gynefinoedd, yn cynnwys cyflwr cynefinoedd dyfrol, glannau, lleiniau clustogi a swbstrad, sydd yn cynnwys tasgau arferol ac anarferol.

Mae'r safon hon yn gofyn bod y canlynol yn cael eu monitro yng nghynefin y bysgodfa:

• dyfnder y dŵr
• llif/cyfnewid dŵr
• llystyfiant glannau
• llystyfiant dyfrol
• gorchudd canopi
• lleidio
• anifeiliaid di-asgwrn-cefn dyfrol
• rhywogaethau ymledol
• rhywogaethau wedi'u diogelu.

Mae'r safon hon yn gofyn eich bod yn gwneud gwaith yn ddiogel yn unol â gofynion iechyd a diogelwch cyfreithiol perthnasol a'ch bod yn cynnal bioddiogelwch ac yn amharu cyn lleied â phosibl ar yr amgylchedd bob amser.

Bydd y ddeddfwriaeth sydd yn rheoli'r gwaith o gymhwyso'r safon hon yn dibynnu ar leoliad y bysgodfa – yng Nghymru, Lloegr, Gogledd Iwerddon neu'r Alban.

1. gwneud yr holl weithgareddau sydd yn ofynnol i fonitro cynefin y pysgodfeydd yn ddiogel yn unol â gofynion iechyd a diogelwch perthnasol
2. dewis a defnyddio cyfarpar diogelu personol (PPE) priodol ar gyfer y gwaith sy'n ofynnol
3. cael y fanyleb arolygu cynefin a gynlluniwyd a'r caniatâd perthnasol, yn unol â gofynion y safle
4. cadarnhau mynediad i'r bysgodfa yn unol â pherchnogaeth glannau a physgodfeydd
5. monitro a chofnodi cyflwr y bysgodfa
6. profi a chofnodi manylion poblogaethau anifeiliaid di-asgwrn-cefn dyfrol a chymunedau planhigion
7. gweithredu i adrodd am bresenoldeb rhywogaethau wedi'u diogelu neu ymledol fel sy'n ofynnol gan ddeddfwriaeth
8. casglu samplau cynrychioliadol i nodi amodau amgylcheddol yn y corff dŵr yn gywir
9. monitro ac adrodd ar ddylanwadau sydd yn effeithio ar y bysgodfa
10. dilyn protocolau perthnasol pysgodfeydd ar gyfer monitro cynefinoedd pysgodfeydd
11. cynnal lefelau bioddiogelwch priodol wrth fonitro cynefin pysgodfeydd
12. cynnal gwybodaeth gywir er mwyn cadw cofnodion wedi'u diweddaru ar gynefin pysgodfeydd

1. y gofynion iechyd a diogelwch perthnasol sydd yn gysylltiedig â monitro cynefin pysgodfeydd
2. sut i fonitro cynefin pysgodfeydd gan ddefnyddio systemau cydnabyddedig
3. y mathau gwahanol o gynefinoedd dyfrol a'r pysgodfeydd y maent yn eu cynnal
4. y ffactorau sydd yn gallu dylanwadu ar gyflwr y cynefin dyfrol (dynol ac amgylcheddol)
5. rôl cynefin glannau wrth gynnal pysgodfa
6. y gofynion cynefin ar gyfer cyfnodau bywyd gwahanol y pysgod
7. y ffactorau sydd yn dylanwadu ar argaeledd bwyd mewn pysgodfa
8. sut i adnabod anifeiliaid di-asgwrn-cefn cyffredin
9. sut i adnabod rhywogaethau cyffredin o blanhigion gan ddefnyddio allweddi adnabod
10. arwyddocâd anifeiliaid di-asgwrn-cefn dyfrol i bysgodfa
11. y ffactorau sydd yn gallu dylanwadu ar silio mewn pysgodfa
12. achosion tebygol niwed i'r glannau
13. dylanwad gorchudd canopi ar bysgodfa
14. dynodiadau safle a'r diogelwch a'r cyfyngiadau y mae'r rhain yn eu cynnig
15. y planhigion mewn pysgodfa sydd angen eu diogelu rhag pobl a physgod

16. sut i sicrhau bod llwybr y pysgod yn briodol i alluogi pysgod i symud yn rhydd heb rwystrau

17. hawliau perthnasol glannau a hawliau perchnogaeth pysgodfeydd a sut maent yn amrywio
18. y mathau o rywogaethau ymledol ac wedi'u diogelu a'u heffaith ar y glannau a chynefin y pysgodfeydd
19. sut i adrodd am rywogaethau ymledol ac wedi'u diogelu
20. pwysigrwydd bioddiogelwch a'i rôl yn lleihau risg i'r bysgodfa.

Dylai'r diffiniadau isod eich helpu i ddeall y safon:

Glannau   

Ardal o dir yn cynnwys y lan sydd yn agos at y dŵr a brig yr ardal hon

Llain glustogi     

Yr ardal o frig y lan i'r newid sylweddol mewn llystyfiant glan neu ffin allgáu stoc

Gorchudd canopi           

Ardal wedi'i gwlychu sydd wedi'i gorchuddio â chanopi coed neu lwyni

Dynodiad 

Dosbarthiadau sydd wedi'u cymhwyso i ardaloedd o dir e.e. SSSI, SPAN.B

Cyflwr cynefin:

• dyfnder y dŵr

• llif/cyfnewid dŵr

• llystyfiant glannau

• llystyfiant dyfrol
• gorchudd canopi
• lleidio
• anifeiliaid di-asgwrn-cefn dyfrol
• rhywogaethau ymledol

Glannau

Gwlyptiroedd gerllaw afonyndd neu nentydd