Cynnal archwiliadau deintyddol teulu’r ceffyl
Trosolwg
Mae'r safon hon yn cynnwys y gweithredoedd i'w gwneud i gynnal archwiliadau deintyddol teulu'r ceffyl yn unol â gofynion y Ddeddf Llawfeddygon Milfeddygol (1966).
Mae'n cynnwys asesu'r ceffyl a'i geg, datblygu cynllun trin a chyfathrebu â pherchennog/asiant y ceffyl. Mae'n rhaid i'r arferion gwaith fod yn unol â deddfwriaeth a chodau ymarfer presennol ac mae'n rhaid iddynt hybu lles anifeiliaid a safon uchel o hylendid drwy'r amser.
Mae'r safon hon ar gyfer technegwyr deintyddol teulu'r ceffyl. Bydd angen i ddefnyddwyr y safon sicrhau bod yr ymarfer yn adlewyrchu gwybodaeth a pholisïau diweddar, a'u bod yn gweithio o fewn terfynau eu hawdurdod, arbenigedd, hyfforddiant, cymhwysedd a'u profiad.
Meini prawf perfformiad
Mae'n rhaid eich bod chi'n gallu:
P1 gweithio yn unol â’r Ddeddf Llawfeddygon Milfeddygol (1966) a chyfyngiadau eich awdurdod, arbenigedd, hyfforddiant, cymhwysedd a’ch profiad eich hun
P2 sicrhau bod y perchennog/asiant yn cydsynio i archwilio’r anifail a chofnodi hyn
P3 cael a chofnodi hanes priodol yn ymwneud ag arwyddion iechyd cyffredinol, iechyd deintyddol a chlefydau’r geg, a thriniaethau deintyddol blaenorol
P3 adnabod a dehongli arwyddion ymddygiadol teulu’r ceffyl mewn perthynas ag archwiliad deintyddol teulu’r ceffyl
P5 sicrhau bod y ceffyl yn cael ei drin yn briodol i ganiatáu’r archwiliad i gael ei wneud
P6 adnabod amodau, gweithdrefnau/triniaeth ac ymddygiad sy’n dangos bod angen tawelyddu cemegol
P7 cyfathrebu’n broffesiynol gyda llawfeddyg milfeddygol i drefnu tawelyddu ar adeg a lleoliad sy’n gyfleus i’r ddwy ochr os oes angen
P8 sefydlu mesurau i gynnal lefelau addas o hylendid a bioddiogelwch a sicrhau eu bod yn cael eu cynnal drwy’r amser
P9 cynnal asesiad corfforol o’r ceffyl yn ymwneud â strwythurau allanol gerllaw’r deintiad
P10 archwilio’r dannedd blaen, y dannedd llygaid, y gofod rhwng y dannedd ac am unrhyw arwyddion o ddannedd blaidd
P11 gosod sbecwlwm priodol yn ddiogel
P12 tynnu bwyd sydd ar ôl trwy olchi
P13 cynnal archwiliad gweledol o geg y ceffyl gan ddefnyddio offer priodol
P14 archwilio ceg y ceffyl â llaw/yn ddigidol
P15 nodi annormaleddau gweledol yn y geg
P16 cofnodi’r canfyddiadau yn glir ac yn gywir, a ffurfio cynllun trin
P17 cynghori ar driniaethau priodol gyda chategorïau a gweithdrefnau wedi eu diffinio a chael cytundeb gan y perchennog/asiant ar gyfer y gwaith i gael ei wneud a’r costau sy’n gysylltiedig, yn cynnwys adegau pan na fydd angen triniaeth
P18 atgyfeirio at lawfeddyg milfeddygol os yw canfyddiadau eich archwiliad deintyddol yn gwneud hynny’n ofynnol mewn perthynas â chategorïau gweithdrefnau deintyddol teulu’r ceffyl a’ch galluoedd chi eich hun
P19 atgyfeirio at dechnegydd deintyddol arall teulu’r ceffyl pan fydd canfyddiadau eich archwiliad deintyddol yn gwneud hynny’n ofynnol mewn perthynas â chategorïau gweithdrefnau deintyddol teulu’r ceffyl a’ch galluoedd chi eich hun
P20 asesu’r peryglon cysylltiedig a’u cyfathrebu i bobl eraill
P21 sicrhau bod y dulliau o weithio’n hybu iechyd a diogelwch a’u bod yn cyd-fynd â deddfwriaeth a chodau ymarfer perthnasol
P22 cydymffurfio â deddfwriaeth a chodau ymarfer presennol iechyd a lles anifeiliaid bob amser
P23 sicrhau bod lles y ceffyl yn cael ei gynnal drwy’r amser ac nad yw eich ymddygiad chi yn achosi adweithiau niweidiol
P24 cynnal eich safonau proffesiynol a’ch moesegau eich hun
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
You need to know and understand:
G1 gofynion y Ddeddf Llawfeddygon Milfeddygol (1966) mewn perthynas â’ch rôl a chategorïau gweithdrefnau deintyddol teulu’r ceffyl, yn cynnwys:
G1.1 Categori 1
G1.2 Categori 2
G1.3 Categori 3
G2 pwysigrwydd cael a chofnodi cydsyniad gwybodus cyn dechrau’r gwaith
G3 sut i adnabod a dehongli ymddygiad teulu’r ceffyl a’r amodau pan fydd angen tawelyddu er mwyn cynnal archwiliad
G4 anatomeg a ffisioleg teulu’r ceffyl sy’n berthnasol i:
G4.1 geudod y geg
G4.2 y pen
G4.3 system anadlol
G4.4 system draul
G4.5 system nerfol
G5 deddfwriaeth sy’n llywodraethu’r defnydd o feddyginiaethau anifeiliaid
G6 effaith tawelyddu ar y ceffyl a sut bydd hynny’n effeithio ar eich arferion gwaith a’r technegau a ddefnyddir
G7 ymddygiad teulu’r ceffyl yn cynnwys arwyddion osgoi, poen, diffyg maeth, poen yn y geg, clefydau’r geg lle y bo’n berthnasol
G8 ymwybyddiaeth o gyflyrau sy’n achosi arwyddion sy’n debyg i gyflyrau deintyddol
G9 pathogenau sy’n berthnasol i glefydau’r geg yn nheulu’r ceffyl
G10 arwyddion o glefydau trosglwyddadwy
G11 ymwybyddiaeth o berygl milheintiol wrth weithio gyda cheffylau
G12 diheintio, sterileiddio a rheoli lledaenu clefydau
G13 anatomeg datblygiadol dannedd ceffylau a heneiddio
G14 anhwylderau deintyddol datblygiadol
G15 y weithred o gnoi a thraul deintiad teulu’r ceffyl
G16 clefydau traul sy’n effeithio ar ddannedd teulu’r ceffyl
G17 patholeg dannedd teulu’r ceffyl yn cynnwys: toriadau deintyddol, pydredd, clefyd bywyn, clefyd periodontol
G18 gweithdrefnau cywir i gynnal archwiliadau’r geg yn ddiogel
G19 offer ar gyfer archwiliadau a thriniaethau’r geg
G20 sbecwla ceg priodol ar gyfer archwiliadau’r geg, yn cynnwys defnydd a gofal cywir
G21 triniaethau fel mater o drefn i gywiro anhwylderau patholeg deintyddol yn cael eu caniatáu o fewn cylch gorchwyl y Ddeddf Llawfeddygon Milfeddygol (1966)
G22 triniaethau y mae angen atgyfeirio i filfeddygon ar eu cyfer, ac arwyddion delweddu diagnostig milfeddygol
G23 triniaethau y mae angen eu hatgyfeirio i dechnegwyr deintyddol eraill teulu’r ceffyl oherwydd cyfyngiadau eich hyfforddiant a’ch profiad
G24 ymddygiad proffesiynol wrth gydweithredu â gweithwyr proffesiynol a phara-broffesiynol eraill
G25 pwysigrwydd trafod canfyddiadau a thriniaeth gyda’r perchennog/asiant a chael cydsyniad i barhau
G26 dulliau o gynnal hylendid a bioddiogelwch a’r rhesymau pam y mae’n bwysig
G27 eich cyfrifoldebau yn unol â deddfwriaeth a chodau ymarfer amgylcheddol ac iechyd a diogelwch perthnasol
G28 pwysigrwydd a’r defnydd cywir o gyfarpar diogelwch personol
G29 eich cyfrifoldebau ar gyfer dyletswydd gofal anifeiliaid yn unol â deddfwriaeth a chodau ymarfer iechyd a lles anifeiliaid
G30 eich atebolrwydd cyfreithiol a phroffesiynol wrth weithio fel technegydd deintyddol teulu’r ceffyl a phwysigrwydd diogelwch yswiriant priodol
Cwmpas/ystod
Cwmpas Perfformiad
Gwybodaeth Cwmpas
Gwerthoedd
Ymddygiadau
Sgiliau
Geirfa
Ceffyl
At ddiben y safon hon mae'r term ceffyl yn cynnwys asyn, mul, bastard mul, merlyn a cheffylau eraill.
Deddfwriaeth lles anifeiliaid
Cymru a Lloegr – Deddf Lles Anifeiliaid 2006
Yr Alban – Deddf Iechyd a Lles Anifeiliaid 2006
Gogledd Iwerddon – Deddf Lles Anifeiliaid (Gogledd Iwerddon) 2011
Gweithdrefnau Deintyddol Categori 1, 2 a 3 Teulu'r Ceffyl
Gweithdrefnau Categori 1
Y gweithdrefnau hynny y gall unigolyn eu perfformio ar ôl cael hyfforddiant cydnabyddedig heb gymhwyster
au penodol.
Archwilio dannedd;
Tynnu pwyntiau enamel miniog gan ddefnyddio rhathellau llaw yn unig;
Tynnu gordyfiannau deintyddol bach (gostyngiad o 4mm ar y mwyaf) gan ddefnyddio rhathellau llaw yn unig;
Proffilio gylfinog dannedd y boch cyntaf (gostyngiad o 4mm ar y mwyaf), a ddiffiniwyd yn flaenorol fel 'ffurfio sedd y ffrwyn';
Tynnu capiau cyntaf sy'n rhydd; a
Thynnu calcwlws gorddeintgigol.
Gweithdrefnau Categori 2 (Disodli categori 2 ar ddrafft 2004)
Gweithdrefnau ychwanegol sy'n addas i'w dirprwyo i EDT sydd wedi hyfforddi a gwneud arholiad wedi ei gymeradwyo gan DEFRA:
Archwilio, gwerthuso a chofnodi annormaleddau deintyddol;
Tynnu dannedd rhydd neu ddarnau o ddannedd gyda chysylltiadau periodontol dibwys;
Dynnu dannedd blaidd heb eu disodli sydd yn y golwg yn yr ên uchaf ac isaf o dan oruchwyliaeth filfeddygol uniongyrchol a pharhaus;
Crafu lliniarol dannedd sydd wedi torri a rhai gerllaw; a'r
Defnydd o offer deintyddol peirianyddol pan fydd y rhain yn cael eu defnyddio i leihau gordyfiant a thynnu pwyntiau enamel miniog yn unig. Dylid tawelyddu ceffylau oni bai ei bod yn cael ei ystyried yn ddiogel i gynnal unrhyw weithdrefn arfaethedig heb dawelyddu, gyda chydsyniad gwybodus llawn y perchennog.
Gweithdrefnau Categori 3
Bydd pob gweithdrefn arall ac unrhyw weithdrefnau newydd, sy'n deillio o ganlyniad i ddatblygiad gwyddonol a thechnegol, yn dod o dan gategori 3, sef y gweithdrefnau hynny sydd wedi eu cyfyngu i lawfeddygon milfeddygol cymwys sydd heb gael eu cynnig ar gyfer eu dadreoleiddio. NID yw felly'n gyfreithlon i bobl nad ydynt yn filfeddygon gyflawni'r rhain.