Yn ol

Rheoli plâu ac ysglyfaethwyr asgwrn cefn trwy saethu

URN: LANCS79
Sectorau Busnes (Cyfresi): Crofftio a Chadw Tyddyn,Rheoli Helfilod a Bywyd Gwyllt
Datblygwyd gan: Lantra
Cymeradwy ar: 2022

Trosolwg

​

Mae’r safon hon yn ymwneud â rheoli plâu ac ysglyfaethwyr asgwrn cefn trwy saethu. Mae’n ymwneud â’r gweithgareddau yr ydych yn eu gwneud i reoli plâu ac ysglyfaethwyr asgwrn cefn gan ddefnyddio arf tanio.

I fodloni’r safon hon byddwch yn gallu:
• nodi presenoldeb plâu ac ysglyfaethwyr asgwrn cefn (mamaliaid neu adar)
• saethu plâu ac ysglyfaethwyr asgwrn cefn yn gyfreithlon ac yn ddiogel.

Nid yw’r safon hon yn disodli’r angen i unigolion feddu ar drwydded gwn haels/arfau tanio perthnasol a thrwyddedau eraill y gall fod eu hangen yn ôl y gyfraith.

Mae’r safon hon ar gyfer y rheiny sy’n rheoli plâu ac ysglyfaethwyr asgwrn cefn trwy saethu. 

Meini prawf perfformiad

Mae'n rhaid eich bod chi'n gallu:

​

  1. gwneud y gweithgaredd yn ddiogel yn unol â’r gofynion iechyd a diogelwch perthnasol
  2. gwisgo dillad addas a chyfarpar diogelu personol 
  3. defnyddio dulliau perthnasol i fonitro a dehongli arwyddion i bennu gweithgaredd plâu ac ysglyfaethwyr asgwrn cefn
  4. addasu gweithgareddau monitro i ystyried amrywiadau tymhorol, tywydd cyffredin a chynefin
  5. adnabod y rhywogaethau cyffredin o blâu ac ysglyfaethwyr
  6. pennu pryd byddai saethu orau i ymdrin â phlâu ac ysglyfaethwyr, yn unol â deddfwriaeth a chodau ymarfer sy’n benodol i wlad wrth gymryd mamaliaid ac adar
  7. gwirio a oes angen trwydded sy’n benodol i rywogaeth a chadarnhau ei bod yn ei lle
  8. dewis y dull o saethu, yr arf tanio a'r arfau sy’n briodol i’r rhywogaethau o blâu ac ysglyfaethwyr asgwrn cefn, nodweddion y safle ac yn unol â deddfwriaeth a chodau ymarfer sy’n benodol i wlad
  9. cludo, cario a pharatoi’r arf tanio a’r arfau yn ddiogel, yn unol â deddfwriaeth a chodau ymarfer arfau tanio
  10. cynnal gweithdrefnau llwytho a dadlwytho diogel
  11. nodi rhywogaethau targed gan ddefnyddio cymhorthion, lle bo angen
  12. pennu uchafswm ystod effeithiol yr arf tanio, yn unol â’r arfau a ddefnyddir a’r rhywogaeth darged
  13. ymdrin â’r arf tanio yn ddiogel ac yn effeithiol bob maser, yn unol â’r codau ymarfer perthnasol
  14. anelu a thanio’r arf tanio’n effeithiol ac yn ddiogel i saethu’r targed
  15. amharu cyn lleied â phosibl ar rywogaethau nad ydynt yn cael eu targedu
  16. cludo plâu ac ysglyfaethwyr asgwrn cefn sydd wedi eu hanafu yn ddyngarol, yn unol â’r ddeddfwriaeth a'r codau ymarfer sy’n benodol i’r wlad
  17. gwaredu plâu ac ysglyfaethwyr asgwrn cefn marw yn gywir, yn unol â’r ddeddfwriaeth a'r codau ymarfer sy’n benodol i’r wlad
  18. dadosod a chydosod yr arf tanio yn unol â chyfarwyddiadau'r cynhyrchydd ac ymarfer gwaith diogel
  19. glanhau, cynnal a chadw a storio’r arf tanio a'r arfau ar ôl eu defnyddio, yn unol â deddfwriaeth a chodau ymarfer perthnasol
  20. cadw cofnodion rheoli plâu ac ysglyfaethwyr yn unol â deddfwriaeth a chodau ymarfer sy’n benodol i’r wlad  

Gwybodaeth a Dealltwriaeth

You need to know and understand:

​

  1. y gofynion iechyd a diogelwch perthnasol a'r risgiau sydd yn gysylltiedig â monitro a saethu plâu ac ysglyfaethwyr asgwrn cefn, yn cynnwys peryglon gweithio ar eich pen eich hun
  2. eich cyfrifoldebau yn unol â deddfwriaeth amgylcheddol a chadwraeth berthnasol mewn perthynas â monitro a rheoli plâu ac ysglyfaethwyr asgwrn cefn
  3. y dillad a’r cyfarpar diogelu personol y dylid eu gwisgo
  4. y rhywogaethau o blâu ac ysglyfaethwyr sydd wedi eu cynnwys gan ofynion sy’n benodol i wlad ar gyfer trwyddedau cyffredinol, pryd mae angen trwydded sy’n benodol i rywogaeth a sut i wneud cais
  5. y cyfyngiadau cyfreithiol perthnasol sy’n rheoli perchnogaeth a defnydd o arfau tanio mewn perthynas â saethu plâu ac ysglyfaethwyr asgwrn cefn
  6. y gofynion cyfreithiol sy’n rheoli storio, cludo a chario arfau tanio ac arfau
  7. y defnydd effeithiol ac ystod arfau tanio ac arfau
  8. sut i ddewis yr arfau cywir a’r ddeddfwriaeth a’r codau ymarfer cyfredol sy’n benodol i wlad yn ymwneud â defnyddio mathau gwahanol o arfau, a beth arall ddylid ei ystyried
  9. y rhywogaethau cyffredin o blâu ac ysglyfaethwyr a sut i adnabod a dehongli’r arwyddion i bennu gweithgaredd plâu ac ysglyfaethwyr
  10. sut i adnabod rhywogaethau wedi eu targedu, heb eu targedu ac wedi eu diogelu
  11. y dulliau o fonitro presenoldeb plâu ac ysglyfaethwyr asgwrn cefn, yn cynnwys y defnydd o dechnoleg
  12. effeithiau’r tymhorau a’r tywydd ar fonitro poblogaethau plâu ac ysglyfaethwyr a pha ddulliau y gellir eu haddasu i ystyried y newidiadau hyn
  13. arwyddocâd ac effeithiau posibl presenoldeb plâu ac ysglyfaethwyr ar y safle a'i ddiben, ac ar boblogaethau anifeiliaid a phlanhigion
  14. nodweddion ymddygiadol plâu ac ysglyfaethwyr asgwrn cefn a sut gall y rhain ddylanwadu ar effeithiolrwydd y dull o saethu a ddewisir
  15. sut i saethu rhywogaethau adar a mamaliaid o blâu ac ysglyfaethwyr yn effeithiol ac yn ddiogel, gan ystyried ystod absoliwt
  16. pryd mae saethu’n mynd yn anniogel ac mae’n rhaid ei atal
  17. pryd mae saethu yn y nos yn briodol, y ddeddfwriaeth a’r codau ymarfer perthnasol sy’n benodol i wlad sy’n rheoli ei ddefnydd a’r cymhorthion y gellir eu defnyddio i gynorthwyo
  18. sut i leihau effaith saethu ar rywogaethau nad ydynt yn cael eu targedu
  19. sut i ladd rhywogaethau gwahanol o blâu ac ysglyfaethwyr asgwrn cefn yn ddyngarol
  20. sut i waredu plâu ac ysglyfaethwyr asgwrn cefn sydd wedi eu lladd yn ddiogel ac yn unol â deddfwriaeth a chodau ymarfer sy’n benodol i wlad
  21. sut i leihau peryglon clefydau wrth ymdrin ag anifeiliaid marw
  22. sut i ddadosod a chydosod arfau tanio
  23. sut i lanhau, archwilio a chynnal a chadw arfau tanio a pham y mae hyn yn bwysig 
  24. y gofynion ar gyfer cadw cofnodion rheoli plâu ac ysglyfaethwyr cywir a diweddar 

Cwmpas/ystod

​

Dehongli o leiaf pump o’r arwyddion canlynol i bennu gweithgaredd plâu ac ysglyfaethwyr:
• eu gweld yn uniongyrchol
• rhedfeydd
• olion traed
• niwed i gynefin
• anifeiliaid marw
• lladdedigaethau
• synau
• arogleuon
• tail

Adnabod rhywogaethau targed, nad ydynt yn cael eu targedu ac wedi eu diogelu:  
• mamaliaid 
• adar

Dewis dull o saethu i ystyried:
• y math o bla ac ysglyfaethwr
• nodweddion y lleoliad saethu (topograffeg, cynefin, ardal gweithgaredd arall, mynediad cyhoeddus)
• eich diogelwch eich hun, cyfranogwyr eraill a’r cyhoedd

Cwmpas Perfformiad

Gwybodaeth Cwmpas

Gwerthoedd

Ymddygiadau

Sgiliau

Geirfa

​

Plâu ac ysglyfaethwyr asgwrn cefn – gallai enghreifftiau nad ydynt yn gynhwysfawr gynnwys cwningod, carlymiaid, gwencïod, gwiwerod llwyd, llwynogod, brain, piod, mincod, llygod Ffrengig 

Arfau tanio – gwn haels a/neu reiffl

Dolenni I NOS Eraill

Cysylltiadau Allanol

Fersiwn rhif

Dyddiad Adolygu Dangosol

2027

Dilysrwydd

Ar hyn o bryd

Statws

Gwreiddiol

Sefydliad Cychwynnol

Lantra

URN gwreiddiol

LANCS79

Galwedigaethau Perthnasol

Gweithiwr Ystadau, Ciper, Tyddynnwr, Crofftwr

Cod SOC

9119

Geiriau Allweddol

pla; ysglyfaethwr; asgwrn cefn; saethu; gwn haels; reiffl