Cynllunio a goruchwylio gwaith i greu, adfer neu reoli cynefinoedd
Trosolwg
Mae'r safon hon yn cynnwys cynllunio a goruchwylio'r gwaith sy'n ofynnol i greu, adfer neu reoli cynefinoedd. Mae hyn yn cynnwys nodi'r gwaith sy'n ofynnol a datblygu a gweithredu cynlluniau ar gyfer gwneud y gwaith. Mae hyn yn cynnwys dewis a briffio gweithlu addas a monitro a gwerthuso effeithiolrwydd y gwaith yn bodloni'r amcanion.
Mae'r safon yn berthnasol i bob math o gynefinoedd ac mae'n cynnwys yr ystod lawn o dechnegau creu, adfer, gwella a rheoli perthnasol.
Mae disgwyl i chi gynllunio'r gweithgareddau hyn yn seiliedig ar reoli safle a chynlluniau eraill e.e. Cynlluniau Gweithredu Bioamrywiaeth. Mae'n hanfodol eich bod yn deall nodweddion y cynefin yr ydych yn gweithio ynddo ac effaith eich gwaith arno.
Mae'n rhaid i chi sicrhau bod y gwaith yn cael ei wneud yn unol â chaniatâd a thrwyddedau perthnasol ac ar yr adeg gywir o'r flwyddyn. Gallai caniatâd a thrwyddedau ymwneud â gwaith ar safleoedd dynodedig (Safleoedd o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig, gwarchodfeydd natur, ardaloedd cadwraeth ac ati), mathau penodol o waith (torri coed i lawr, ac ati) neu i bresenoldeb rhywogaethau wedi'u diogelu yn y safle hwnnw.
Mae'n rhaid i chi wneud eich gwaith mewn ffordd sydd yn ystyried ei effaith ar yr amgylchedd.
Mae'r safon hon yn addas ar gyfer unrhyw un sydd yn gyfrifol am gynllunio a goruchwylio creu, adfer neu reoli cynefinoedd.
Meini prawf perfformiad
Mae'n rhaid eich bod chi'n gallu:
- adnabod a dehongli'r wybodaeth berthnasol i helpu i gynllunio'r gwaith o greu, adfer neu reoli cynefinoedd
- gwneud ymchwil neu gynnal arolygon pellach, os oes angen gwybodaeth ychwanegol
- cadarnhau diben, cwmpas ac amcanion creu, adfer neu reoli cynefinoedd
adnabod gwerth amgylcheddol y safle ac ystyried hyn wrth gynllunio
ystyried y defnydd o'r safle ac ystyried hyn wrth gynllunio
- nodi'r adeg orau i wneud y gwaith ac ystyried hyn wrth gynllunio
- nodi unrhyw gyfyngiadau neu ddynodiadau perthnasol sydd ar waith yn y safle a chadarnhau bod y caniatâd, cydsyniadau neu drwyddedau angenrheidiol wedi'u sefydlu er mwyn gallu gwneud y gwaith
- cyfathrebu gyda'r partïon perthnasol â diddordeb yn ymwneud â'r gwaith sydd wedi'i gynllunio
- dewis y dulliau creu, adfer neu reoli cynefin a nodi'r adnoddau sy'n ofynnol i gyflawni'r amcanion
- cadarnhau bod asesiad risg yn cael ei wneud a bod gweithdrefnau wedi'u sefydlu i ddiogelu iechyd a diogelwch y rheiny sydd yn gwneud y gwaith a defnyddwyr eraill y safle
- cadarnhau bod gweithdrefnau wedi'u sefydlu i ddiogelu bioddiogelwch y safle
- cynnal asesiad amgylcheddol o'r safle cyn dechrau'r gwaith
sefydlu gweithdrefnau ar gyfer ailgylchu neu waredu gwastraff a deunyddiau dros ben yn unol â gofynion cyfreithiol perthnasol a gofynion eraill
pennu'r y dulliau gorau ar gyfer cludo cyfarpar, deunyddiau a'r gweithlu i'r safle ac oddi yno
datblygu cynlluniau gwaith a manylebau ar gyfer y gwaith ar fformat addas
- briffio'r rheiny sydd yn gwneud y gwaith a darparu'r holl fanylion angenrheidiol i'w galluogi i gwblhau eu gwaith
- goruchwylio gwaith cynefin wrth iddo ddigwydd a sicrhau ei fod yn cael ei gwblhau yn unol â'r cynlluniau gwaith a'r manylebau
- cadarnhau bod y gwaith yn cael ei wneud yn unol â deddfwriaeth amgylcheddol ac iechyd a diogelwch perthnasol, gofynion asesu risg, codau ymarfer a pholisïau eich sefydliad
- sicrhau bod y gwaith yn cael ei wneud yn daclus ac yn ddiogel gan roi sylw dyledus i ddefnyddwyr eraill y safle
- gweithredu pan fydd amgylchiadau yn awgrymu bod angen gwneud newidiadau i'r cynllun
- parhau i gyfathrebu gyda'r rheiny sydd yn gysylltiedig â'ch gwaith, neu wedi'u heffeithio ganddo
- cadarnhau bod cofnodion yn cael eu cadw a'u storio fel sy'n ofynnol gan y ddeddfwriaeth berthnasol a'ch sefydliad
- cadarnhau bod yr holl waith yn cael ei wneud yn unol â'r ddeddfwriaeth genedlaethol berthnasol, rheoliadau, canllawiau a chodau ymarfer lleol
- sicrhau bod y safle'n cael ei adfer i'r cyflwr gofynnol, sydd yn cyd-fynd â'r ardal gyfagos
- monitro a gwerthuso effeithiolrwydd gwaith cynefin wrth greu amodau dymunol dros raddfeydd amser perthnasol
- defnyddio canlyniadau'r monitro i lywio gwaith cynefin yn y dyfodol
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
You need to know and understand:
- y ffynonellau gwybodaeth gwahanol wrth sefydlu diben, cwmpas ac amcanion creu, adfer neu reoli cynefinoedd a pharatoi cynlluniau
- sut i gael gwybodaeth ychwanegol trwy ymchwil neu arolygon
- sut mae eich gwaith sydd wedi'i gynllunio yn cyd-fynd ag amcanion lleol/sefydliadol, rheolaeth safle a chynlluniau eraill fel Cynlluniau Gweithredu Bioamrywiaeth
- sut i adnabod gwerth amgylcheddol safleoedd a'r ffordd y mae hyn yn effeithio ar gynllunio gwaith
- yr effaith y mae defnydd o dir fel ffermio, helwriaeth, hamdden a thwristiaeth yn ei gael ar greu, adfer neu reoli cynefinoedd a'r ffordd y mae hyn yn effeithio ar gynllunio gwaith
- y ffactorau eraill i'w hystyried wrth gynllunio'r gwaith i gael ei wneud
- goblygiadau unrhyw gyfyngiadau neu ddynodiadau perthnasol i safle sydd wedi'u sefydlu
- yr amgylchiadau lle mae angen caniatâd neu drwyddedau a sut i gael y rhain
- egwyddorion y ffordd y mae fflora a ffawna yn byw ac yn goroesi a'r ffordd y mae hyn yn effeithio ar greu, adfer a rheoli cynefinoedd
pwysigrwydd cyfathrebu gyda phartïon â diddordeb a'r dulliau o gyfathrebu sy'n debygol o hybu dealltwriaeth
sut i adnabod peryglon, asesu risg, a datblygu y dulliau gweithio diogel
- pwysigrwydd bioddiogelwch a'r gweithdrefnau bioddiogelwch gofynnol ar gyfer y safle
- pwysigrwydd cynnal asesiad amgylcheddol o'r safle cyn dechrau gwaith a'r canfyddiadau a allai effeithio ar y gwaith arfaethedig
- y gofynion cyfreithiol a sefydliadol perthnasol ar gyfer trin, cludo, storio a gwaredu gwastraff
- egwyddorion creu, adfer a rheoli cynefinoedd
- sut i bennu'r adnoddau sy'n ofynnol i wneud y gwaith a sut i gadarnhau eu bod ar gael pan fo angen
- pwysigrwydd creu cynlluniau a manylebau gwaith ac ar ba fformat y dylid eu gwneud
- pwysigrwydd briffio'r gweithlu a sut i wneud hyn
- eich cyfrifoldebau yn unol â deddfwriaeth amgylcheddol ac iechyd a diogelwch perthnasol, gofynion asesu risg, codau ymarfer a pholisïau eich sefydliad
- pwysigrwydd goruchwylio gwaith cynefin sydd yn cael ei wneud a'r camau posibl i'w cymryd os oes problemau wrth roi'r cynllun ar waith
- y ddeddfwriaeth amgylcheddol, canllawiau a chodau ymarfer perthnasol
- achosion posibl niwed i'r cynefin a'r ffyrdd y gellir ei ddiogelu
- pwysigrwydd cadw cofnodion fel sy'n ofynnol gan y ddeddfwriaeth berthnasol a'ch sefydliad
- pwysigrwydd monitro tymor hwy i bennu a yw'r gwaith cynefin wedi bod yn effeithiol yn cyflawni'r canlyniad dymunol a'r dulliau gorau o wneud hyn
- sut i ddefnyddio'r canlyniadau monitro i helpu i gynllunio gwaith cynefin yn y dyfodol
- pwysigrwydd rhannu gwybodaeth a phrofiadau gydag eraill i'w helpu i gynllunio a goruchwylio creu, adfer neu reoli cynefin
Cwmpas/ystod
Cwmpas Perfformiad
Gwybodaeth Cwmpas
Gwerthoedd
Ymddygiadau
Sgiliau
Geirfa
Gallai gwerth amgylcheddol fod yn:
- ecolegol
- bioamrywiaeth
- aesthetig
- hanesyddol
- hamdden
- economaidd
- diwylliannol
- carbon
Gallai cynefinoedd fod yn ddaearol, dŵr croyw, arfordirol neu forol yn cynnwys:
- Arfordirol
Aber
Tir Fferm
- Dŵr Croyw
Glaswelltir
Rhostir a gweundir
- Morol
- Mawndir
- Creigiog
- Trefol
Gwlyptir
Coetir
Gallai gwaith creu, adfer neu reoli cynefinoedd gynnwys:
- agor canopi coetir i fyny neu goedlannu i hybu adfywiad fflora a choed coetir
- cynlluniau dal carbon/nitrogen
adfer mawndir
plannu coed
rheoli i annog datblygiad planhigion bwyd ar gyfer pryfed penodol
- gwella niferoedd ac amrywiaeth rhywogaethau cynhenid trwy ailgyflwyniadau
dad-ddofi
rheoli rhywogaethau planhigion ac anifeiliaid ymledol nad ydynt yn gynhenid
adfer afonydd
- rheoli/gwella/diogelu glannau
- creu/rheoli pyllau dŵr
- rheolaeth naturiol llifogydd
- adfer gorlifdiroedd/gwlyptiroedd
- rheoli erydiad
- draeniad
- gwaith i reoli effeithiau ymwelwyr
- rheoli prysgwydd mewn corslwyni, glaswelltir, rhostir neu weundir
- gwella safleoedd a chreu cynefinoedd ar safleoedd trefol neu ôl-ddiwydiannol
- rheoli cynefinoedd morol gan wella cymunedau corsydd, gwlyptir, morwellt neu lannau afonydd trwy ailgyflwyno llystyfiant ac ailamlinellu tirweddau yn naturiol
- gwella gwelyau cregynbysgod trwy hau cregynbysgod ifanc, creu gwarchodfeydd hwyfellod, gan gyflwyno swbstradau priodol ac ati
- gweithio gydag awdurdodau arfordirol a morol i ddatblygu gweithgareddau treillio, diogelu'r traethlinau a gweithgareddau hamdden sydd yn gydnaws yn ecolegol
- sefydlu creigresi artiffisial
- defnyddio anifeiliaid pori i ddylanwadu ar lystyfiant
- rheoli glaswelltir
- rheoli anifeiliaid gwyllt
- technegau rheoli addasol
Gallai gwybodaeth i helpu i gynllunio gynnwys:
- monitro safle
- adroddiadau sydd eisoes yn bodoli
- casglu data
- cynllun rheoli safle
- Cynllun Gweithredu Bioamrywiaeth
arolwg hydroleg
arolwg dyfnder mawn
- arolwg cyflwr mawndir
Gallai amcanion gynnwys:
- creu neu gynnal amodau addas ar gyfer rhywogaethau penodol
- lleddfu effeithiau newid hinsawdd ar gynefinoedd
- gwella neu ddarparu cynefinoedd newydd i alluogi cysylltedd
- creu neu gynnal cymysgedd dymunol o gynefinoedd ar gyfer bioamrywiaeth, mynediad a hamdden
- gwarchod nodweddion ffisegol ac archaeolegol dymunol
- lleihau pwysau gweithgareddau dynol ar gynefinoedd
- hybu diogelwch safleoedd
- adfer cronfeydd carbon daearol (adfer mawndir)
Gallai cyfyngiadau neu ddynodiadau safle gynnwys:
- Parc Cenedlaethol
- Ardal o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig (SSSI)
- Ardal Cadwraeth Arbennig (SAC)
- Ardal Gwarchodaeth Arbennig (SPA),
- Ardal o Harddwch Naturiol Eithriadol (AONB)
- Gwarchodfa Natur Genedlaethol
- Parth Cadwraeth Morol
- Safle Treftadaeth y Byd (WHS)
- Safle Archaeolegol
- Parth Perygl Nitrogen (NVZ)
- Parthau Diogelu Dŵr Yfed
- Heneb Gofrestredig (SM)
- Adeilad Rhestredig (LB)
- Parciau a Gerddi Cofrestredig (RPG)
Maes Brwydr Cofrestredig (RB)
Safleoedd wedi'u nodi ar y Cofnod Amgylchedd Hanesyddol (HER)
- Hawliau tramwy cyhoeddus a thir mynediad
- Ardal hyfforddi'r fyddin
Gallai cyfarwyddiadau a manylebau gynnwys:
- darluniau/cynlluniau
- mapiau safle/asesiad delwedd o'r awyr
- amserlenni
- datganiadau dull
- Gweithdrefnau Gweithredu Safonol (SOP)
- canllawiau cynhyrchwyr
gofynion cyfreithiol
canllawiau arfer da
gofynion cwsmeriaid
- safon gofynnol y canlyniad
- cyfarwyddiadau llafar