Lleihau a rheoli gwastraff o fewn eich maes cyfrifoldeb

Mae'r safon hon yn cynnwys y camau y dylid eu cymryd i leihau a rheoli gwastraff o fewn eich maes cyfrifoldeb. Ar gyfer y safon hon, mae "gwastraff" yn cyfeirio at unrhyw beth sy'n cael ei greu fel is-gynnyrch neu sydd ar ôl yn dilyn proses; unrhyw beth nad yw bellach yn addas at y diben neu unrhyw beth y mae gormodedd ohono.

Mae'r safon yn hybu'r defnydd o'r hierarchaeth rheoli gwastraff er mwyn symud tuag at ddileu gwastraff (yr economi gylchol) trwy chwilio am ffyrdd o leihau, ailddefnyddio, ailgylchu neu adfer ynni o'r gwastraff ac ymdrin â'r hyn sydd ar ôl mewn ffordd sydd yn cael yr effaith leiaf negyddol ar yr amgylchedd.

Trwy ymchwilio i opsiynau rheoli gwastraff, gallwch leihau costau neu hyd yn oed ennill incwm o wastraff yn ogystal â chyfrannu at ddiogelu'r amgylchedd.

Mae'n rhaid i chi gydymffurfio â rheoliadau rheoli gwastraff perthnasol.

Mae'r safon hon ar gyfer pob gweithiwr.

---

1. nodi'r mathau gwahanol o wastraff o fewn eich maes cyfrifoldeb
2. archwilio a gweithredu ffyrdd y gellir lleihau gwastraff o fewn eich maes cyfrifoldeb
3. archwilio ble gellir ailddefnyddio gwastraff o fewn eich maes cyfrifoldeb, a chymryd camau i roi hyn ar waith
4. archwilio cyfleoedd i ailgylchu gwastraff o fewn eich maes cyfrifoldeb, a chymryd camau i roi hyn ar waith
5. archwilio cyfleoedd i adfer ynni a chreu tanwydd o wastraff o fewn eich maes cyfrifoldeb
6. nodi gwastraff â gofynion arbennig ar gyfer ailgylchu neu waredu
7. nodi a gweithredu ffyrdd o reoli gwastraff y mae angen ei waredu, mewn ffordd sydd yn cael yr effaith leiaf negyddol ar yr amgylchedd
8. cael arweiniad ar ddefnyddio a gwaredu gwastraff o fewn eich maes cyfrifoldeb, lle bo angen
9. ymdrin, cludo a storio gwastraff ar gyfer ei waredu neu ei brosesu yn unol â'r ddeddfwriaeth berthnasol a gofynion eich sefydliad
10. cwblhau'r cofnodion neu'r dogfennau sy'n ymwneud â gwaredu gwastraff fel sy'n ofynnol gan y ddeddfwriaeth berthnasol a'ch sefydliad
11. gwneud eich gwaith i gyd yn unol â'r ddeddfwriaeth amgylcheddol ac iechyd a diogelwch perthnasol, gofynion asesu risg, codau ymarfer a pholisïau eich sefydliad

---

1. pwysigrwydd lleihau gwastraff
2. y ddeddfwriaeth a'r rheoliadau gwastraff sydd yn effeithio ar eich maes cyfrifoldeb
3. y ffyrdd y gallai gwastraff gael ei leihau o fewn eich maes cyfrifoldeb
4. y ffyrdd y gallai gwastraff gael ei ailddefnyddio, yn eich sefydliad eich hun neu'r tu allan iddo, a sut i nodi allfeydd ar gyfer deunyddiau neu gyfarpar gwastraff
5. y ffyrdd y gallai gwastraff gael ei ailgylchu, naill ai ar ei ffurf presennol neu ar ôl ei brosesu
6. y ffyrdd y gellir defnyddio gwastraff i adfer ynni neu gynhyrchu biodanwydd
7. y mathau o wastraff sydd â gofynion arbennig ar gyfer ailgylchu neu waredu
8. y ffyrdd o ymdrin â gwastraff bioddiraddiadwy (compostio, treulio anaerobig) a'r rheoliadau ar gyfer eu defnyddio
9. y dulliau gwaredu ar gyfer mathau gwahanol o wastraff a'u heffaith ar yr amgylchedd
10. y ffynonellau gwybodaeth ac arweiniad ynghylch sut i leihau, ailddefnyddio, ailgylchu, adfer ynni neu waredu gwastraff
11. ble i ddod o hyd i wybodaeth am wasanaethau ailgylchu a gwaredu gwastraff yn eich lleoliad
12. y gofynion cyfreithiol perthnasol ar gyfer ymdrin â, cludo a storio mathau gwahanol o wastraff
13. y gofynion ar gyfer trwydded amgylcheddol neu eithriad cofrestredig ar gyfer storio neu gludo gwastraff
14. y trefniadau adrodd a chofnodi sy'n ofynnol yn ôl y ddeddfwriaeth berthnasol a'ch sefydliad
15. eich cyfrifoldebau yn unol â deddfwriaeth amgylcheddol ac iechyd a diogelwch perthnasol, gofynion asesu risg, codau ymarfer a pholisïau eich sefydliad

---

---

---

---

---

---

---

Mae'r economi gylchol yn ddewis amgen i'r economi linellol draddodiadol (gwneud, defnyddio, gwaredu) lle'r ydym yn cadw adnoddau i'w defyddio cyhyd â phosibl, yn tynnu'r gwerthu uchaf posibl allan ohonynt tra'u bod yn cael eu defnyddio, yna'n adfer ac yn adfywio cynnyrch a deunyddiau ar ddiwedd eu bywyd gwasanaethu.

Prosesu e.e. gwasgu, naddu, torri lawr yn gydrannau

Adfer ynni a chreu tanwydd o wastraff gan ddefnyddio:

• Treulio Anaerobig (AD)
• nwyeiddio
• pyrolysis
• llosgi

Gall ailddefnyddio fod ar lefel cynnyrch neu gydran e.e.

• ailddefnyddio uniongyrchol
• adnewyddu
• atgyweirio ac uwchraddio
• ailgynhyrchu

Hierarchaeth rheoli gwastraff:

• lleihau
• ailddefnyddio
• ailgylchu
• adfer
• gwaredu

---

---

---

---

30 Maw 2025

---

Etifeddiaeth

---

Gwreiddiol

---

Lantra

---

LANCS27

---

Ffermwr, Rheolwr Fferm, Rheolwr Uned, Goruchwyliwr, Amaethyddiaeth, Garddwriaeth a Gofal Anifeiliaid, Swyddog Rheoli Amgylcheddol, Swyddog Polisi Amgylcheddol

---

3553

---

lleihau; ailddefnyddio; ailgylchu; adfer; gwaredu; gwastraff; amgylchedd

---