Ymateb i ddigwyddiad pan fydd person ar goll

Mae’r safon hon yn ymwneud â’r cymhwysedd sy’n ofynnol i ymdrin â’r ymateb cychwynnol i ddigwyddiad pan fydd person ar goll. Mae’n cynnwys cael gwybodaeth, asesu graddau’r brys a chymryd y camau priodol.

Mae’r safon hon yn berthnasol i unigolion sy’n gyfrifol am ymateb i ddigwyddiad pan fydd person ar goll.

1. cael a chofnodi’r holl wybodaeth sydd ar gael am y person sydd ar goll
2. cael a chofnodi gwybodaeth allweddol gan yr hysbysydd, gan gynnwys eu rhif ffôn, a’u hannog i gadw mewn cysylltiad a pheidio â chwilio ar eu pen eu hunain
3. sefydlu amodau’r tywydd ar y pryd a’r amodau disgwyliedig sy’n effeithio ar leoliad y digwyddiad
4. ystyried amser y dydd ac amodau’r golau ac effaith hyn ar y broses chwilio
5. ystyried tir y lleoliad ac effaith hyn ar y broses chwilio
6. pennu a allai fod peryglon penodol yn lleoliad y digwyddiad a fydd yn effeithio ar y broses chwilio
7. asesu’r holl wybodaeth am y person sydd ar goll a’r amodau chwilio er mwyn sefydlu’r risgiau sy’n gysylltiedig, pennu brys y sefyllfa a chynllunio’r camau gweithredu sy’n ofynnol
8. monitro’r sefyllfa yn agos, lle bo’r risg yn isel, a chadw mewn cysylltiad â’r hysbysydd ac ailasesu os bydd amgylchiadau yn newid
9. cysylltu â’r heddlu i drafod y camau gweithredu sy’n ofynnol os yw’r risg yn ganolig a chychwyn chwiliad cychwynnol os cewch gyfarwyddyd i wneud hynny
10. cysylltu â’r heddlu ar unwaith a chymryd cyfarwyddyd pellach ganddynt os yw’r risg yn uchel
11. sefydlu’r math mwyaf priodol o gynllun chwilio i’w ddefnyddio pan fydd angen chwiliad cychwynnol
12. sefydlu’r lleoliad sail ar gyfer dechrau’r chwiliad
13. pennu pwy sydd angen cymryd rhan yn y chwilio
14. briffio’r rhai sy’n cymryd rhan yn y chwilio, gan ddarparu’r holl wybodaeth berthnasol
15. nodi a chadarnhau rolau, cyfrifoldebau a llinellau awdurdod wrth gydlynu’r chwilio
16. cadarnhau bod y cyfarpar sy’n ofynnol i ymgymryd â’r chwilio ar gael ac wedi’i baratoi
17. cydlynu’r chwilio yn ôl y cynllun
18. cyfathrebu’n gyson â’r rhai sy’n cymryd rhan trwy gydol y chwiliad
19. monitro iechyd a diogelwch y rhai sy’n cymryd rhan yn y chwilio
20. monitro hynt y chwilio a gwneud newidiadau i’r cynllun o ganlyniad i ganfyddiadau a’r wybodaeth a gasglwyd
21. cadw mewn cysylltiad â’r heddlu a galw am gymorth os bydd y chwilio’n methu cyflawni canlyniadau neu os bydd y risg yn cynyddu
22. cofnodi ac adrodd ar ganlyniad y chwilio

1. pa wybodaeth ddylai gael ei chasglu am y person sydd ar goll a pham mae’n bwysig ei chofnodi
2. pa wybodaeth ddylai gael ei chasglu gan yr hysbysydd a pham mae’n rhaid i’r hysbysydd gadw mewn cysylltiad a pheidio â chwilio ar ei ben ei hun
3. sut i ddarganfod amodau’r tywydd ar y pryd a’r amodau disgwyliedig sy’n effeithio ar leoliad y digwyddiad
4. pwysigrwydd amser y dydd a nifer yr oriau o olau dydd sydd ar ôl i’r broses chwilio
5. sut gall tir y lleoliad ac unrhyw beryglon penodol effeithio ar y broses chwilio
6. sut i asesu’r wybodaeth am y person sydd ar goll a’r amodau chwilio i bennu brys y sefyllfa a’r camau gweithredu sy’n ofynnol
7. sut gellir defnyddio system sgorio o fath asesu risg at y diben hwn
8. pryd i gysylltu â’r heddlu a pha wybodaeth y bydd arnynt ei hangen
9. pryd mae’n briodol cychwyn chwiliad cychwynnol
10. sut i sefydlu lleoliad sail a chynllunio chwiliad cychwynnol
11. beth mae angen ei ystyried wrth ystyried y risgiau sy’n gysylltiedig a sefydlu’r math mwyaf priodol o gynllun chwilio i’w ddefnyddio
12. y dulliau ar gyfer plotio gwybodaeth am y chwiliad ar siart neu fap
13. pwy ddylai gymryd rhan yn y chwiliad a pha wybodaeth y dylid ei rhoi iddynt
14. pwysigrwydd cadarnhau rolau, cyfrifoldebau a llinellau awdurdod gyda’r rhai sy’n cymryd rhan yn y chwilio
15. pwysigrwydd briffio’r rhai sy’n cymryd rhan yn y chwilio a chadw mewn cysylltiad drwy’r amser
16. y cyfarpar sy’n ofynnol ar gyfer y chwilio a sut i sicrhau ei fod ar gael ac wedi’i baratoi
17. pwysigrwydd asesu risg cyn ac yn ystod y chwilio a monitro diogelwch y rhai sy’n cymryd rhan yn y chwilio
18. yr amrywiol fathau o batrymau chwilio, y sefyllfaoedd pryd y gallai’r rhain gael eu defnyddio a pham
19. pwysigrwydd monitro’r chwilio a gwneud newidiadau i’r cynllun o ganlyniad i ganfyddiadau a gwybodaeth a gasglwyd
20. pwysigrwydd rhoi gwybodaeth yn gyson i’r heddlu a phryd i ddwysau’r chwilio
21. y gofynion am gofnodi ac adrodd ar y chwiliad

Gallai cyfarpar gynnwys:

• Cerbydau
• Ysbienddrychau
• Dronau
• Radios
• Megaffonau
• Mapiau
• Tortshys
• Chwibanau
• Blancedi
• Cyfarpar cymorth cyntaf
• Cŵn chwilio ac achub

Gwybodaeth bwysig:

• Enw
• Cyfeiriad/lleoliad
• Rhif ffôn cyswllt
• Y berthynas â’r person sydd ar goll

Gwybodaeth am y sawl sydd ar goll:

• Enw
• Cyfeiriad
• Rhif ffôn symudol
• Oedran
• Rhyw
• Taldra/corffolaeth
• Lliw/steil gwallt
• Y dillad yr oedd yn eu gwisgo neu’n eu cario pan gafodd ei weld ddiwethaf - disgrifiad, lliw, brand
• Math o esgidiau, brand a phatrwm ôl troed, os oes modd
• Gwarbac neu gyfarpar arall a oedd yn cael ei gario (bwyd, tortsh, chwiban, bag goroesi, map, cwmpawd ac ati)
• A oes gan yr unigolyn brofiad o gerdded yn yr awyr agored, defnyddio mapiau, cwmpawdau ac ati?
• A yw’n adnabod yr ardal?
• Faint o’r gloch y gwelwyd yr unigolyn ddiwethaf
• Ble y gwelwyd yr unigolyn ddiwethaf (grid neu gyfeirnod arall, os oes modd)
• Pa weithgaredd yr oedd yn ei wneud, os yw’n hysbys
• Manylion y person diwethaf i weld yr unigolyn
• Unrhyw gyflyrau meddygol (corfforol neu feddyliol)
• Anian/cyflwr meddwl pan welwyd yr unigolyn ddiwethaf
• A yw’r unigolyn wedi mynd ar goll o’r blaen?
• Y tywydd a gwelededd pan aeth yr unigolyn ar goll
• A oedd unrhyw gerddwyr eraill yn yr ardal ar y pryd?
• Yn ogystal, os yw’r unigolyn yn blentyn:
  Beth yw diddordebau’r plentyn?
  A fyddai’n troi at ddieithryn i ofyn am help neu’n rhy swil i wneud?
  A yw’r plentyn wedi arfer bod ar ei ben ei hun?
  A oedd gan y plentyn unrhyw losin neu fwyd – beth yw’r brand? Gall deunydd lapio fod yn llwybr ‘briwsion’