Creu gwaith plastro ffibrog ar brosiectau cadwraeth neu adfer

URN: COSVR559
Sectorau Busnes (Suites): Sgiliau Treftadaeth (Adeiladu)
Datblygwyd gan: Construction Skills
Cymeradwy ar: 30 Meh 2022

Trosolwg


Mae’r safon hon yn ymwneud â chynhyrchu gwaith plastro ffibrog ar brosiectau cadwraeth neu adfer, dehongli gwybodaeth, mabwysiadu arferion gwaith diogel, iach ac amgylcheddol gyfrifol, dewis a defnyddio deunyddiau, cydrannau, offer a chyfarpar, yn unol â gofynion y sefydliad sy’n cyfateb i’r gofynion statudol a deddfwriaethol presennol neu’n rhagori arnynt

Mae’r safon hon ar gyfer pobl sy’n gweithio ym maes galwedigaethol sgiliau treftadaeth a gall gweithwyr, goruchwylwyr a rheolwyr ei defnyddio


Meini prawf perfformiad

Mae'n rhaid eich bod chi'n gallu:


Dehongli gwybodaeth**
P1  dehongli’r wybodaeth am y gwaith a’r adnoddau fel sy’n berthnasol i leoliad daearyddol a’r amodau hinsawdd i gadarnhau ei bod yn berthnasol ar gyfer y canlynol:

  • lluniadau
  • manylebau
  • rhestrau
  • datganiadau dull
  • asesiadau risg
  • gwybodaeth gweithgynhyrchwyr a chyflenwyr
  • cyfarwyddiadau llafar, ysgrifenedig neu electronig
  • rheoliadau, deddfwriaeth, canllawiau swyddogol a thrwyddedau cyfredol

Arferion gwaith diogel**
P2  cydymffurfio â'r ddeddfwriaeth gyfredol berthnasol a chanllawiau swyddogol i wneud y gwaith a chynnal arferion gwaith diogel ac iach am y canlynol:

  • dulliau gweithio
  • defnyddio cyfarpar diogelu personol priodol yn ddiogel 
  • defnyddio cyfarpar mynediad neu godi yn ddiogel
  • defnyddio, storio a thrin deunyddiau, offer a chyfarpar yn ddiogel
  • defnyddio cyfarpar rheoli iechyd a diogelwch yn ddiogel
  • risgiau penodol i iechyd a diogelwch galwedigaethol gan gynnwys ymwybyddiaeth o iechyd meddwl
  • risgiau penodol sy’n gysylltiedig â deunyddiau peryglus neu rai sy’n cynnwys asbestos
  • risgiau penodol sy’n gysylltiedig â gwres, gronynnau, nwy a thrydan sy’n gysylltiedig â phrosesau, cyfarpar a deunyddiau

Dewis adnoddau**
P3  dewis faint o adnoddau sydd eu hangen ac ansawdd gofynnol yr adnoddau hynny ar gyfer y dulliau gweithio ar gyfer y canlynol:

  • deunyddiau a chydrannau
  • offer a chyfarpar

Lleihau'r risg o ddifrod**
P4  cydymffurfio â gweithdrefnau’r sefydliad i leihau'r risg o ddifrod i'r gwaith a'r ardal o’i gwmpas drwy:

  • gymryd camau perthnasol i ddiogelu’r mannau gwaith rhag difrod damweiniol neu anfwriadol
  • gweithio gydag ymwybyddiaeth o’r amgylchedd mewn cysylltiad â galwedigaethau eraill
  • cadw'r man gwaith yn lân ac yn daclus
  • gwaredu gwastraff yn unol â'r ddeddfwriaeth gyfredol

Bodloni gofynion y contract

P5  cydymffurfio â'r wybodaeth yn y contract i baratoi a phaentio arwynebau yn effeithlon yn unol â’r gofynion drwy:

  • defnyddio a chynnal a chadw offer llaw, offer pŵer a chyfarpar ategol
  • asesu, cynllunio a pharatoi’r ardal waith ar gyfer cynhyrchu gwaith plastr ffibrog treftadaeth gan ddefnyddio’r cyfeiriadau canlynol:

    • lluniadau
    • templedi a
    • phedwar o’r argraffiadau gwasgu canlynol:

    • gwasgiad plastr

    • gwasgiad silicôn (thicsotropig)
    • clai
    • darn rhydd o blastr
    • print 3D
  • cynhyrchu proffiliau metel:

    • tynnu paent lle bo hynny’n briodol
    • trosglwyddo proffil o argraff gwasgu neu blastrwaith gwreiddiol
    • nodi proffil mowld darn rhydd
  • creu a pharatoi mowldiau ar gyfer gwaith plastr ffibrog treftadaeth gan ddefnyddio’r canlynol:

    • mowld plastr tu chwith:
    • mowld darniog
    • mowld arwyneb crwm ar gyfer un o’r canlynol:

    • cromen

    • baril
    • fowt
    • nenfwd hanner cylch
    • colofn

    • mowld silicôn wedi’i gyfoethogi, syth a chrwm:

    • cynhyrchu model plastr a’i ymgorffori mewn gwely wedi’i gyfoethogi

    • echdynnu cyfoethogiad o argraff gwasgu a'i ymgorffori mewn plât cyfoethogi
    • castio cyfoethogiad, ei osod i lawr a’i stopio i mewn
    • cynhyrchu dymi (plaster neu glai)
    • llunio, paratoi a diogelu’r casyn
    • mesur, cymysgu a thywallt silicôn
    • dadfowldio a’i baratoi ar gyfer castio
  • cynhyrchu castiau ar gyfer gwaith plastr ffibrog treftadaeth o’r canlynol:

    • mowldiau plastr tu chwith:

    • mowld darniog

    • mowld crwm ar gyfer un o’r canlynol:
    • cromen
    • baril
    • fowt
    • nenfwd hanner cylch

    • mowldiau silicôn wedi’u gyfoethogi, syth a chrwm

    • castiau mwy o faint:
    • cyfathrebu fel arweinydd tîm ar gyfer y canlynol:

    • paratoi deunyddiau

    • fframio a chryfhau pwyntiau
    • cynllunio ar gyfer codi’r cast
    • castio fel tîm 

    • dadfowldio castiau ar gyfer pob un o’r uchod

    • castiau rhediad dros gefndir:

    • ffurfio cefndir

    • paratoi deunyddiau
    • cornis cast rhediad

    • caledu a storio gwaith plastr a gastiwyd yn flaenorol:

    • storio’n ddiogel

    • clymu'n ôl
    • cefnogi strwythurau yn ôl yr angen

*
*

Amser a neilltuwyd**
P6  cwblhau'r gwaith o fewn yr amser a amcangyfrifwyd ac a neilltuwyd, gan ystyried yr amodau hinsawdd, yn unol â gweithdrefnau'r sefydliad, y rhaglen waith ac i ddiwallu anghenion galwedigaethau eraill a/neu'r cleient


Gwybodaeth a Dealltwriaeth

You need to know and understand:


P1 Dehongli gwybodaeth**
K1  pam mae gweithdrefnau’r sefydliad wedi cael eu datblygu a sut maent yn cael eu rhoi ar waith

K2  mathau o wybodaeth, beth yw eu ffynhonnell a sut i'w dehongli mewn perthynas â:

  • lluniadau
  • manylebau
  • rhestrau
  • datganiadau dull
  • asesiadau risg
  • gwybodaeth gweithgynhyrchwyr a chyflenwyr
  • gwybodaeth gytundebol
  • deddfwriaeth, rheoliadau, canllawiau swyddogol a thrwyddedau cyfredol, gan gynnwys adeiladau rhestredig a henebion cofrestredig, ond heb fod yn gyfyngedig iddynt
  • cynlluniau ac adroddiadau cadwraeth
  • cyfarwyddiadau llafar, ysgrifenedig neu electronig

K3  pwysigrwydd gweithdrefnau sefydliadol o ran datrys problemau â gwybodaeth a pham mae’n bwysig eu dilyn

K4  gwybodaeth am ddeddfwriaeth berthnasol, gyfredol, canllawiau swyddogol a gofynion penodol i safle a sut mae’n cael ei rhoi ar waith

P2 Arferion gwaith diogel
K5  sut dylid ymateb i argyfyngau yn unol ag awdurdodiad y sefydliad a sgiliau personol o ran y canlynol:

  • tanau a’r mathau o gyfarpar diffodd tân a sut a phryd y cânt eu defnyddio o ran dŵr, CO2, ewyn a phowdr
  • gollyngiadau ac anafiadau
  • argyfyngau sy'n ymwneud â gweithgareddau galwedigaethol
  • nodi ac adrodd am sylweddau peryglus gan gynnwys deunyddiau sy’n cynnwys asbestos a charbonad plwm, ond heb fod yn gyfyngedig i hynny


K6  y gweithdrefnau diogelwch sefydliadol a phenodol i safle ar gyfer offer, peiriannau a chyfarpar mewn perthynas â’r canlynol:

  • safle
  • gweithle
  • cerbydau
  • cwmni
  • gweithwyr
  • cleientiaid
  • y cyhoedd

K7  sut mae rhoi gwybod am risgiau a pheryglon a nodwyd gan y canlynol:

  • dulliau gweithio
  • asesiadau risg
  • asesiad personol
  • gwybodaeth dechnegol gwneuthurwyr
  • rheoliadau statudol
  • canllawiau swyddogol
  • Rheoli Sylweddau Peryglus i Iechyd (COSHH)

K8  y gweithdrefnau ar gyfer adrodd am ddamweiniau a phwy sy'n gyfrifol am wneud hynny

K9  pam, pryd a sut y dylid defnyddio’r cyfarpar rheoli iechyd a diogelwch a nodir gan egwyddorion atal mewn perthynas â’r canlynol:

  • mesurau diogelu ar y cyd
  • cyfarpar diogelu personol
  • cyfarpar diogelu anadlol (RPE)
  • awyru lleol sy'n gwacáu mygdarth (LEV)

K10  sut mae cydymffurfio ag arferion gwaith sy’n amgylcheddol gyfrifol er mwyn bodloni’r ddeddfwriaeth gyfredol a chanllawiau swyddogol wrth ddelio â damweiniau posibl, peryglon i iechyd a’r amgylchedd wrth weithio yn y gweithle mewn perthynas â’r canlynol:

  • dan lefel y ddaear
  • lleoedd cyfyng
  • gweithio mewn mannau uchel
  • offer, peiriannau a chyfarpar
  • deunyddiau a sylweddau
  • symud a storio deunyddiau drwy eu codi a’u cario a defnyddio cyfarpar codi mecanyddol


P3 Dewis adnoddau
K11  pam mae nodweddion, ansawdd, defnydd, cynaliadwyedd, addasrwydd, cyfyngiadau a diffygion sy'n gysylltiedig â'r adnoddau yn bwysig, a sut dylid rhoi gwybod am ddiffygion

K12  pam y dylid mabwysiadu arferion gwaith a deunyddiau cynaliadwy a moesegol

K13  y gweithdrefnau sefydliadol ar gyfer dewis adnoddau, pam maen nhw wedi cael eu datblygu a sut mae eu defnyddio

K14  sut mae cadarnhau bod yr adnoddau a’r deunyddiau’n cydymffurfio â’r fanyleb

K15 sut dylid defnyddio’r adnoddau a sut mae rhoi gwybod am unrhyw broblemau sy'n gysylltiedig â'r adnoddau ynglŷn â’r canlynol:

  • plastrau
  • clai
  • atgyfnerthiad:

    • hesian
    • deunyddiau gwydr
  • pren

  • metel
  • cyfryngau rhyddhau
  • arafwyr
  • cyflymwyr
  • ychwanegion polymer
  • cyfnerthwyr
  • deunydd mowldio hyblyg
  • deunyddiau i’w defnyddio ar gyfer gwasgiadau
  • ffitiadau
  • eitemau ategol cysylltiol
  • offer llaw, offer pŵer a chyfarpar ategol
  • cyfarpar mynediad
  • cyfarpar digidol


K16  sut mae nodi ac adrodd ar y peryglon sy'n gysylltiedig â’r adnoddau a'r dulliau gweithio a sut maent yn cael eu rheoli mewn perthynas â datganiadau dull ac asesiadau risg

K17  dulliau o gyfrifo niferoedd, hyd, arwynebedd a gwastraff sy'n gysylltiedig â'r dull a’r weithdrefn ar gyfer cadw, adfer a gosod gwaith plastr ffibrog ar brosiectau cadwraeth neu adfer



P4 Lleihau'r risg o ddifrod
K18  sut mae diogelu gwaith a’r ardal o’i gwmpas rhag difrod a phwrpas diogelu rhag gweithgareddau cyffredinol yn y gweithle, gweithrediadau eraill a thywydd garw a sut mae lleihau difrod

K19  pa mor bwysig yw gwaredu gwastraff yn ddiogel, a sut mae gwneud hynny, yn unol â’r canlynol:

  • cyfrifoldebau amgylcheddol
  • gweithdrefnau’r sefydliad
  • gwybodaeth gwneuthurwyr
  • gwybodaeth cyflenwyr
  • rheoliadau statudol
  • canllawiau swyddogol

K20  pam mae’n bwysig cynnal ardal waith ddiogel, glir a thaclus

P5 Bodloni manyleb y contract
K21 sut mae’r dulliau gweithio i fodloni’r fanyleb yn cael eu cyflawni a sut mae problemau’n cael eu nodi a’u hadrodd drwy ddefnyddio gwybodaeth ar gyfer arferion, gweithdrefnau a sgiliau gwaith diogel, iach ac amgylcheddol sy’n ymwneud â’r canlynol:

  • sut mae asesu, cynllunio a pharatoi’r ardal waith ar gyfer cynhyrchu gwaith plastr ffibrog treftadaeth gan ddefnyddio’r cyfeiriadau canlynol:

    • lluniadau
    • templedi
    • argraffiadau gwasgu:

    • gwasgiad plastr

    • gwasgiad silicôn (thicsotropig)

    • model clai:

    • darn rhydd o blastr

    • print 3D

  • pam ei bod yn bwysig asesu, cynllunio a pharatoi’r ardal waith ar gyfer cynhyrchu gwaith plastr ffibrog treftadaeth gan ddefnyddio’r cyfeiriadau canlynol:

    • lluniadu
    • templedi
    • argraffiadau gwasgu:

    • gwasgiad plastr

    • gwasgiad silicôn (thicsotropig)

    • model clai:

    • darn rhydd o blastr

    • print 3D

  • sut i gynhyrchu proffiliau metel a:

    • tynnu paent lle bo hynny’n briodol
    • trosglwyddo proffil o argraff gwasgu neu blastrwaith gwreiddiol
    • nodi proffil mowld darn rhydd
    • defnyddio dulliau gwahanol ar gyfer torri fel Rheolaeth Rhifol Cyfrifiadurol (CNC) a laser
  • pam fod angen cynhyrchu proffiliau metel a:

    • tynnu paent lle bo hynny’n briodol
    • trosglwyddo proffil o argraff gwasgu neu blastrwaith gwreiddiol
    • nodi proffil mowld darn rhydd
    • defnyddio dulliau gwahanol ar gyfer torri fel Rheolaeth Rhifol Cyfrifiadurol (CNC) a laser
  • sut mae creu a pharatoi mowldiau ar gyfer gwaith plastr ffibrog treftadaeth gan ddefnyddio’r canlynol:

    • mowld plastr tu chwith
    • mowld darniog

    • mowld crwm:

    • cromen

    • baril
    • fowt
    • nenfwd hanner cylch
    • colofn

    • mowld silicôn wedi’i gyfoethogi, syth a chrwm:

    • cynhyrchu model plastr a’i ymgorffori mewn gwely wedi’i gyfoethogi

    • echdynnu cyfoethiad o argraff gwasgu a'i ymgorffori mewn plât cyfoethogi
    • castio cyfoethogiad, ei osod i lawr a’i stopio i mewn
    • cynhyrchu dymi (plaster neu glai)
    • llunio, paratoi a diogelu’r casyn
    • mesur, cymysgu a thywallt silicôn
    • dadfowldio a’i baratoi ar gyfer castio
  • pam a phryd y byddai’r mowldiau a’r casys canlynol yn cael eu defnyddio ar gyfer gwaith plastr ffibrog treftadaeth:

    • mowld plastr
    • mowld gwasgiad:

    • plastr

    • silicôn

    • clai

    • silicôn
    • darn rhydd
    • Plastig wedi'i Atgyfnerthu â Gwydr (GRP)
  • sut mae adnabod a pharatoi meinciau addas ar gyfer castio gwaith plastr ffibrog

  • sut mae cynhyrchu castiau gwaith plastr ffibrog treftadaeth o’r canlynol:

    • mowldiau plastr tu chwith:

    • mowld darniog

    • mowld crwm:
    • baril
    • colofn

    • mowldiau silicôn wedi’u cyfoethogi

    • castiau mwy o faint:
    • cyfathrebu fel arweinydd tîm ar gyfer y canlynol:

    • paratoi deunyddiau

    • fframio a chryfhau pwyntiau
    • cynllunio ar gyfer codi’r cast
    • castio fel tîm 

    • dadfowldio castiau ar gyfer pob un o’r uchod

    • castiau rhediad dros gefndir:

    • ffurfio cefndir

    • paratoi deunyddiau
    • cornis cast rhediad

    • technegau uniadu a gosod:

    • uniad gostyngiad

    • uniad sy'n gorgyffwrdd
    • pwyntiau gosod

    • cryfhau’r cast:

    • dellt ar yr ymyl o’i gymharu â delltiau fflat

    • rhaffau a wadin

    • pam y byddai’r technegau uniadu a gosod canlynol yn cael eu defnyddio:

    • uniad gostyngiad

    • uniad sy'n gorgyffwrdd
    • pwyntiau gosod
    • cryfhau’r cast:
    • dellt ar yr ymyl o’i gymharu â delltiau fflat
    • rhaffau a wadin
  • sut i galedu a storio gwaith plastr a gastiwyd yn flaenorol:

    • storio’n ddiogel
    • atal rhag cwympo
    • amgylchedd diogel a sych
    • crudio strwythurau cynnal yn ôl yr angen
  • pam mae angen caledu a storio gwaith plastr sydd wedi’i gastio o’r blaen:

  • storio’n ddiogel
  • clymu'n ôl
  • cynnal strwythurau yn ôl yr angen
  • gwahanol blasteri ac ychwanegion, a’u nodweddion, eu priodweddau a’u defnyddiau
  • sut mae dewis deunyddiau i gyfateb neu i fod yn gydnaws â gwaith plastr ffibrog treftadaeth gwreiddiol a samplau newydd, lle bo hynny’n berthnasol
  • dulliau ar gyfer cyfrifo pwysau a meintiau’r deunyddiau i’w defnyddio i gynhyrchu mowldiau a chastiau ar gyfer gwaith plastr ffibrog treftadaeth
  • y risgiau iechyd a diogelwch penodol o ran cynhyrchu plastr ffibrog:

    • asbestos cudd mewn eitemau a ddaethpwyd yn ôl o'r safle
    • plwm cudd mewn paent ar eitemau a ddaethpwyd yn ôl o'r safle
    • gweithio mewn mannau uchel gan ddefnyddio cyfarpar mynediad
    • defnyddio llifiau pren mecanyddol
    • toriadau a thyllau
    • dermatitis a llid ar y croen
    • anafiadau i'r llygaid o ganlyniad i dasgu
  • pam ei bod yn bwysig dilysu ffyrdd priodol y dylid gwneud y gwaith

  • pam ei bod yn bwysig cynnal treftadaeth a chyfanrwydd archaeolegol
  • pam ei bod yn bwysig cynnal egwyddorion ymyrraeth sylfaenol a newidiadau gwrthdroadwy
  • pam fod angen rhoi’r gorau i weithio pan fyddwch chi’n dechrau dyfalu a rhoi gwybod am eich canfyddiadau
  • pam ei bod yn bwysig integreiddio cydrannau neu orffeniadau adeiladol sy’n bodoli eisoes a rhai newydd
  • sut i storio ffabrigau, deunyddiau a chydrannau strwythurol y gellir eu hachub
  • sut i ddefnyddio pob math o offer llaw ac offer pŵer a chyfarpar cysylltiol
  • sut a pham mae angen i'r gweithiwr sicrhau bod yr holl offer llaw a phŵer a chyfarpar ategol yn cael eu cynnal a’u cadw
  • perthnasedd asesiad o arwyddocâd
  • sut mae nodi gofynion penodol ar gyfer y canlynol:

    • strwythurau o ddiddordeb arbennig
    • adeiladwaith traddodiadol
    • adeiladau anodd eu trin
    • arwyddocâd hanesyddol
  • sut mae gweithio gyda pheiriannau ac offer, o’u cwmpas ac yn agos iawn atynt


K22  gweithdrefnau’r sefydliad o ran ymddygiad ar y safle, a chydnabod a sicrhau tegwch, cynhwysiant a pharch o fewn yr amgylchedd gwaith, a sut i roi sylw i ymddygiad amhriodol ar y safle a rhoi gwybod amdano

K23  pwysigrwydd dulliau gweithio, cysylltiadau rhyngbersonol a chyfathrebu ac anghenion galwedigaethau eraill sy'n gysylltiedig â chynhyrchu gwaith plastr ffibrog ar brosiectau cadwraeth neu adfer


P6 Amser a neilltuwyd
K24  y rhaglen ar gyfer gwneud y gwaith, gan gynnwys yr amser a amcangyfrifwyd ac a neilltuwyd, a pham y dylid cadw at derfynau amser neu roi gwybod os ydych yn debygol o fethu cadw atynt

K25  y mathau o siartiau cynnydd, amserlenni ac amseroedd a amcangyfrifwyd, a gweithdrefnau’r sefydliad ar gyfer rhoi gwybod am amgylchiadau a fydd yn effeithio ar y rhaglen waith


Cwmpas/ystod


Cwmpas Perfformiad


Gwybodaeth Cwmpas


Gwerthoedd


Ymddygiadau


Sgiliau


Geirfa


Dolenni I NOS Eraill


Cysylltiadau Allanol


Fersiwn rhif


Dyddiad Adolygu Dangosol

30 Meh 2027

Dilysrwydd

Ar hyn o bryd

Statws

Gwreiddiol

Sefydliad Cychwynnol

CITB

URN gwreiddiol

COSVR559

Galwedigaethau Perthnasol

Plastrwyr

Cod SOC

1234

Geiriau Allweddol

Wyneb gwastad; Panel; Cornis; Crwm; Cast; Mowldiau wedi’u Cyfoethogi; Mowldiau; Mowldinau; Baril; Fowt; Nenfwd hanner cylch; Clai